
DOĞUM İZNİNİZİ NE ZAMAN KULLANABİLİRSİNİZ? 
SÜT İZNİ NASIL KULLANILABİLİR? 
DOĞUM İZNİ SÜRENİZ NE KADAR? 
İşte süt izni, emzirme yardımı, doğum izini konularında son yasal 
düzenlemelere göre bilmeniz gereken hususlar…
DOĞUM İZNİ
SSK’lı ve devlet memuru (657 sayılı devlet memuru kanununa tabi 
çalışanlar) hamile kadınlar 8 haftası doğumdan önce, 8 haftası ise 
doğumdan sonra olmak üzere toplam 16 hafta doğum izni 
kullanabilmektedirler. Doktor raporu ile doğuma 3 hafta kalana kadar 
çalışabilmekte ve izinlerinin kalan kısmını doğum sonrasına 
aktarabilmektedirler. Çalışan hamile kadınlar isterlerse gebeliklerinin 
32.haftasında doktorlarından aldıkları “37. gebelik haftasına kadar 
daha 5 hafta süre ile çalışmasında gebelik yönünden sakınca 
bulunmamaktadır. ” şeklindeki raporla doğum öncesi kullanmadıkları 5 
haftalık izni doğum sonrasına aktarabilirler. Bu durumda doğum 
sonrası 8 artı 5 hafta = 13 hafta (91 gün) süre ile kanuni olarak izin 
kullanma hakkına sahip olurlar. Hamilelik süresince kadın işçiye 
periyodik kontroller için ücretli izin verilir. Hekim raporuyla gerekli 
görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi sağlığına uygun daha hafif 
işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz. 
Bunun için hastaneden hekim raporu gerekmektedir. 
İsteği halinde kadın işçiye, 16 haftalık sürenin tamamlanmasından 
veya çoğul gebelik halinde 18 haftalık süreden sonra 6 aya kadar 
ücretsiz izin verilir. Bu süre, yıllık ücretli izin hakkının hesabında 
dikkate alınmaz.
Yasal doğum izni hakkını kullanabilmeniz için yapılması gereken 
işlemler nelerdir?
Hamileliğin 32. haftasında doktorun vereceği raporu onaylatmak için 
bütün ultrasonografi sonuçlarıyla birlikte en yakın devlet hastanesine 
ya da emekli sandığı, SSK ile anlaşmalı özel bir hastaneye son 
düzenlemeleri yaptırmalı ardından da işvereninize götürmelisiniz. 
Bundan sonraki işlemler için çalıştığınız işyerinin personel 
bölümünden bilgi alabilirsiniz. Yakında sisteme eklenecek olan SGK 
dahilindeki anne adaylarına doğum raporu, doğum izni, süt izni gibi 
haklar için büyük ihtimalle yeni bir kanuni düzenleme olacaktır.
NOT:
SSK’lı hamileler, vizite kağıtlarını, sağlık karnelerini , Emekli sandığına 
tabi gebeler ise kurumlarından aldıkları hastane sevklerini gösteren 
kağıtlarını yanlarında getirmeliler. Bu evraklar (SEVK KAĞIDI ve 
VİZİTE KAĞIDI) yeni ve en çok 3 gün önce alınmış olması 
gerekmektedir.
SÜT İZNİ
Emzirme izniyle ilgili düzenleme 4857 sayılı iş kanunun 74. 
maddesinde belirtilir.
Kadın çalışanlara 1 yaşından küçük çocuklarını emzirebilmeleri için 
her gün 1,5 saat süt izni verilmektedir. Bu süreyi nasıl kullanacağını 
çalışan kadın kendisi belirler. Süreyi hangi saatler arasında kullanıp 
kaça böleceği kendisine bağlıdır. Süt izni günlük olarak bebeğin sağlığı 
düşünülerek verilmiş bir izindir.
Süt izni kullandırılmaz yada kadın çalışanın isteğine göre 
kullandırılmazsa ne yapabilirsiniz?
Süt izninin haftalık yada aylık olarak kullandırılması yasaya karşıdır, 
fakat 4857 sayılı İş kanunu, süt izninin kanuna uygun olarak 
kullandırılmaması halinde cezai yaptırım uygulanmaz. Böyle bir halde 
kadın çalışan 4857 sayılı İş Kanunu’nun 24.maddesine göre iş 
sözleşmesini kendisi fesih edebilir. Fesih nedeni haklı olduğu takdirde 
çalışan işverenden kıdem tazminatı ile birlikte ücret ve benzer birçok 
haklarını talep edebilir. Çalışan anne ” Süt izni” kullanımını işverene 
dilekçeyle birdirir, işvereninde çalışan anneye “izin uygun” olduğuna 
ilişkin yazı vermelidir. Dilekçe ve yazı verilen bu iznin yasalara uygun 
bir biçimde verildiğinin kanıtı olarak kullanılacaktır.
Süt parası (emzirme) yardımı ne kadardır?
5510 sayılı kanunun 2007 yılında kabul edilen halinde, her doğan 
çocuğa 6 ay boyunca hak sahibi olmak şartı ve asgari ücretin üçte 
biri kadar olmak üzere süt parası verileceği ibaresi yer almaktaydır. 
Bu da o dönemin asgari ücret şartlarında 6 ayda toplam 1277 TL’ye 
denk gelmekteydi. Ancak 01.10.2008′de yürürlüğe giren Sosyal 
Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununda yer almasına rağmen 
” süt parası ” rakamı üzerinde karar verilememişti. 2009 yılının ilk 
haftasında yayımlanan kararla süt parası 1277 TL yerine 70 TL olarak 
kabul edilmiştir.
Babaların doğum izni var mı?
İş kanununda erkek çalışanlar için doğum izni verilmesini düzenleyen 
bir hüküm bulunmamaktadır. Fakat 657.sayılı devlet memurları 
yasasına göre erkek memurlara 3 gün doğum izninin verilebileceğinin 
olması eşitlik ilkesini gerektirmiştir. Eşitliği sağlmak için iş mevzuatı 
içerisinde çalışmalar yapıldığına yönelik basında haberler çıkmıştır. 
Yine de şimdiye kadar bu konu hakkında yapılan bir kanuni 
düzenleme bulunmamaktadır.
Hamile kadınların işyerinde çalıştırma şartları nelerdir ?
Çalıştırma şartlarıyla ilgili yönetmelik aşağıda bulunmaktadır.
Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla
Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına
Dair Yönetmelik
BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, işyerlerindeki gebe, yeni doğum 
yapmış veya emziren işçilerin işteki güvenlik ve sağlığının sağlanması 
ve geliştirilmesini destekleyecek önlemler uygulamak ve bu işçilerin 
hangi dönemlerde ne gibi işlerde çalıştırılmalarının yasak olduğunu, 
çalıştırılabileceği işlerde hangi şart ve usullere uyulacağını, emzirme 
odalarının veya çocuk bakım yurtlarının (kreş) nasıl kurulacağını ve 
hangi şartları taşıyacağını belirlemektir.
Kapsam
Madde 2 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu 
kapsamındaki kadın işçi çalıştıran işyerlerine uygulanır.
Dayanak
Madde 3 — Bu Yönetmelik, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş 
Kanununun 88 inci maddesine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
Madde 4 — Bu Yönetmelikte geçen;
Gebe işçi: İşverenini, durumu hakkında herhangi bir sağlık 
kurumundan alacağı belge ile bilgilendiren gebe işçiyi,
Yeni doğum yapmış işçi: Yeni doğum yapmış ve işverenini durumu 
hakkında bilgilendiren işçiyi,
Emziren işçi: 0-1 yaş arası çocuğunu emzirmekte olan ve işverenini 
durumu hakkında bilgilendiren işçiyi,
Emzirme odaları: Bir yaşından küçük çocukların bırakılması, bakılması 
ve işçilerin çocuklarını emzirmeleri için ayrılan odaları,
Yurt/Çocuk bakım yurdu/Kreş: 0-6 yaş (6 yaşını tamamlamayan) 
arasındaki çocukların bakım ve eğitimlerinin yapıldığı yerleri
ifade eder.
İKİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Genel Değerlendirme
Madde 5 — Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçilerin güvenlik 
ve sağlığı için tehlikeli sayılan kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlerin 
ve sanayi proseslerinin - süreçlerinin işçiler üzerindeki etkileri 
değerlendirilerek bunlar için alınacak önlemler aşağıda belirtilmiştir.
Bu önlemler, işçilerin yaptıkları işle bağlantılı hareketleri, duruşları, 
zihinsel ve bedensel yorgunluğu da kapsar.
a) Fiziksel ve zihinsel yorgunluk ile ilgili olarak; gebe, yeni doğum 
yapmış ve emziren işçilerin çalışma saatleri ve ara dinlenmeleri geçici 
olarak yeniden düzenlenir, söz konusu işçilerin çalışma saatlerinin 
gece süresine ve gebe işçilerin çalışmalarının günün erken saatlerine 
rastlamaması için gereken önlemler alınır.
b) Postüral problemler ile ilgili olarak; çalışma mahalli ve çalışma 
düzeni, gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçilerin postüral 
(duruş) problemlerini ve kaza riskini azaltacak şekilde yeniden 
düzenlenir, mümkün olduğu durumlarda oturarak çalışmaları sağlanır.
Gebeliğin durumuna göre yorgunluğun ve diğer postüral problemlerin 
azaltılması veya ortadan kaldırılması için dinlenme araları ihtiyaca göre 
daha sık ve uzun olarak düzenlenir.
c) Yüksekte çalışmalarda, gebe işçinin çalışma yerlerinin platform, 
merdiven gibi yüksek ve düşme tehlikesi olan yerlerde olmaması için 
gerekli düzenlemeler yapılır.
d) Çalışma saatleri ve çalışma hızı ile ilgili olarak; çalışma hızının, 
saatlerinin ve işteki yoğunluğun işçinin önerileri dikkate alınarak 
mümkün olduğunca uygun hale getirilmesi için gerekli şartlar sağlanır.
e) Gebe ve yeni doğum yapmış işçinin yalnız çalıştırılmaması esastır. 
Ancak zorunluluk halinde gebe ve yeni doğum yapmış işçinin yalnız 
çalıştırılması gerektiğinde işyerinde bulunan diğer çalışanlarla kolayca 
iletişim sağlayabilmeleri için gerekli önlemler alınır.
Ayrıca işçinin uygun tıbbi ve diğer destekleri alabilmesi için gerekli 
düzenlemeler yapılır, acil yardım prosedürlerinde bu durum göz 
önüne alınır.
f) İş stresi ile ilgili olarak; gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçiyi, 
çalışma koşulları, çalışma saatleri, müşterilerle ve üçüncü kişilerle 
ilişkiler, iş yükü, işini kaybetme korkusu gibi stres faktörlerinden 
koruyucu önlemler alınır.
Düşük veya ölü doğum yapmış veya doğumdan sonra bebeğini 
kaybetmiş işçiyi stresten korumak için özel itina gösterilir.
g) Gebe işçinin, ayakta çalışması gereken işlerde, mümkün olan 
durumlarda oturması sağlanır, sürekli oturarak veya ayakta çalışma 
engellenir, çalışmanın böyle düzenlenmesinin mümkün olmadığı 
durumlarda dinlenme araları artırılır, ayrıca hamileliğin gelişimine göre 
gerekli önlemler alınır.
h) Dinlenme ve diğer iyileştirici olanakların sağlanması ile ilgili olarak; 
gebe işçinin sigarasız ve dumansız bir ortamda gerekli aralıklarla 
oturarak veya rahatça uzanacak şekilde fiziksel ve zihinsel olarak 
dinlenmesini sağlayacak şartlar temin edilir. Gebe, yeni doğum 
yapmış ve emziren işçinin sık tuvalete gitme ihtiyacı göz önüne 
alınarak uzun süreli çalışmalar ve ekip çalışmaları bu gereksinime 
uygun olarak düzenlenir, ayrıca enfeksiyon ve diğer hastalıklara karşı 
gerekli hijyen şartları sağlanır. Gebe ve yeni doğum yapmış işçinin, 
kişisel ihtiyaçları göz önüne alınarak, beslenme molasının, temiz içme 
suyu temininin ve diğer ihtiyaçlarının kendileriyle de istişare edilerek 
karşılanması sağlanır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Özel Hükümler
Özel Riskler
Madde 6 — Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçinin güvenlik ve 
sağlığı için tehlikeli sayılan kimyasal, fiziksel ve biyolojik etkenlerin ve 
sanayi proseslerinin işçinin üzerindeki etkilerinin değerlendirilmesi 
sonucu, bunlar için alınacak genel önlemlerle birlikte aşağıda belirtilen 
durumlarla ilgili riskler ve alınacak özel önlemler belirtilmiştir;
a) Fiziksel etkenlerden;
1) Şok ve titreşim ile ilgili olarak; gebe işçinin, ani darbelere, 
sarsıntıya, uzun süreli titreşime maruz kalacağı işlerde ve iş 
makinelerinde, delicilerde çalıştırılmaları yasaktır.
Vücudun alt kısmını, bilhassa karın bölgesini etkileyen düşük frekanslı 
uzun süreli titreşime ve sürekli sarsıntıya maruziyeti de önleyecek 
tedbirler alınır.
2) Gürültü ile ilgili olarak; gebe işçinin çalıştığı yerdeki gürültü 
seviyesinin, en düşük maruziyet etkin değeri olan 80 dB(A) yı 
geçmemesi sağlanır. Eğer gürültü seviyesi düşürülemiyorsa işçinin 
yeri değiştirilir.
Kişisel koruyucularla da olsa limitleri aşan gürültülü ortamda gebe 
işçilerin çalıştırılmaları yasaktır.
3) İyonize radyasyon ile ilgili olarak; gebe işçi iyonize radyasyon 
kaynaklarının bulunduğu yerlerde çalıştırılmaz, bu gibi yerlere 
girmemesi uyarı levhaları ile belirtilir.
Emziren işçi radyasyonla kirlenmiş olan yerlerde ve işlerde 
çalıştırılmaz.
4) İyonizasyona neden olmayan radyasyon ile ilgili olarak; gebe, yeni 
doğum yapmış ve emziren işçinin iyonize olmayan radyasyon 
kaynaklarından etkilenmesini önleyecek tedbirler alınır.
5) Soğuk, sıcak ve yüksek basınç ile ilgili olarak; gebe, yeni doğum 
yapmış ve emziren işçinin yaptığı işin niteliği göz önünde 
bulundurularak çalıştığı yerlerin sıcaklığının ve basıncının sağlık riski 
yaratmayacak düzeyde olması sağlanır.
b) Biyolojik etkenler ile ilgili olarak; gebe, yeni doğum yapmış ve 
emziren işçinin, 10/6/2004 tarihli ve 25488 sayılı Resmî Gazete’de 
yayımlanan Biyolojik Etkenlere Maruziyet Risklerinin Önlenmesi 
Hakkında Yönetmelikte tanımlanan grup 2, grup 3 ve grup 4 biyolojik 
etkenlerin risk teşkil ettiği yerlerde ve işlerde çalıştırılmaları yasaktır.
Ancak işçinin bağışıklığı varsa durum değerlendirilmesi yapılarak 
çalışmasına izin verilebilir.
c) Kimyasal etkenler ile ilgili olarak; kanserojen, mutajen, çok toksik, 
toksik, zararlı, alerjik, üreme için toksik ve emzirilen çocuğa zararlı 
olabilen kimyasalların üretildiği, işlendiği, kullanıldığı işlerde gebe, yeni 
doğum yapmış ve emziren işçinin çalıştırılması esas olarak yasaktır.
Ancak, işçinin çalıştırılmasında zorunluluk varsa ve teknik olarak bu 
maddeler daha az zararlı olanlarla değiştirilemiyorsa, gebe işçi, 
mutajen ve üreme için toksik maddelerle, emziren ve yeni doğum 
yapmış işçi, emzirilen çocuğa zararlı olabilen kimyasalların dışındaki 
maddelerle, ancak her türlü önlem alınarak ve sağlık durumları ile 
maruziyet düzeyleri sürekli kontrol altında tutularak çalıştırılabilir.
d) Çalışma koşulları ile ilgili olarak;
1) Gebe ve yeni doğum yapmış işçinin kendilerinin ve bebeklerinin 
sağlığını olumsuz etkileyecek şekilde elle yükleme ve araçsız taşıma 
işlerinde çalıştırılmaları yasaktır. Bu tür işlerde risk değerlendirmesi 
yapılır, gerektiğinde iş değişikliği sağlanır.
Gebelik süresi boyunca hiçbir surette elle taşıma işi yaptırılmaz.
2) Kişisel koruyucular gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçiyi tam 
koruyacak şekilde vücuduna uygun olmalı, bu kişilerin hareketlerine 
engel olmamalı ve vücut ölçüleri değiştikçe yenileri temin edilmelidir. 
Uygun koruyucu sağlanamadığı durumlarda işçi bu işlerde 
çalıştırılamaz.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Değerlendirme ve Bilgilendirme
Değerlendirme
Madde 7 — İşçi gebelik ve emzirmeye başlama halinde işvereni 
bilgilendirir.
İşveren, gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçi ile ilgili olarak, 
işyerindeki maruziyetin şeklini, düzeyini ve süresini EK-I, II, III de 
verilen etkenler, prosesler, çalışma koşulları veya özel bir riske 
maruz kalma olasılığı bulunan işler için koruyucu veya önleyici 
önlemler aracılığıyla aşağıdaki kapsamda değerlendirir;
a) Olası güvenlik ve sağlık risklerinin, gebe, yeni doğum yapmış ve 
emziren işçilerin gebelikleri ve emzirmeleri üzerindeki olası etkilerinin 
değerlendirilmesi,
b) Alınacak önlemlerin kararlaştırılması.
İşveren, işten kaynaklanan vardiyalı çalışma, işini kaybetme korkusu, 
iş yükü ve benzeri stres faktörlerini ve kişisel olarak işçiyi etkileyen 
psikososyal ve tıbbi faktörleri de dikkate almak zorundadır.
İşyerindeki gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçi, yapılan 
değerlendirmenin sonuçları ve işte güvenlik ve sağlık amacıyla 
alınması gereken önlemler hakkında bilgilendirilir.
Değerlendirme Sonuçlarını İzleyen Eylem
Madde 8 — İşveren, değerlendirme sonuçları, gebe, yeni doğum 
yapmış ve emziren işçi için bir güvenlik veya sağlık riskini veya işçinin 
gebeliği veya emzirmesi üzerindeki bir etkiyi ortaya çıkardığında, ilgili 
işçinin çalışma koşullarını ve/veya çalışma saatlerini, bu işçinin bu 
risklere maruz kalmasını önleyecek bir biçimde, geçici olarak 
değiştirir.
Çalışma koşullarının ve/veya çalışma saatlerinin uyarlanması teknik 
veya nesnel anlamda olanaklı değilse, işveren ilgili işçiyi başka bir işe 
aktarmak için gerekli önlemleri alır.
Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, gebe işçi sağlığına uygun 
daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim 
yapılmaz. Başka bir işe aktarılması teknik ve makul olarak mümkün 
değilse, işçinin güvenlik ve sağlığının korunması için gerekli süre 
içinde, işçinin isteği halinde ücretsiz izinli sayılması sağlanır. Bu süre, 
yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Çalışma Koşulları ve İzinler
Gece Çalışması
Madde 9 — Emziren işçinin doğumu izleyen 6 ay boyunca gece 
çalıştırılması yasaktır.
Yeni doğum yapmış işçinin doğumu izleyen sekiz haftalık süre 
sonunda, emziren işçinin ise, 6 aylık süreden sonra gece çalışması 
yapmasının güvenlik ve sağlık açısından sakıncalı olduğunun hekim 
raporu ile belirlendiği dönem boyunca, gece çalıştırılması yasaktır.
Kadın işçiler, gebe olduklarının hekim raporuyla tespitinden itibaren 
doğuma kadar geçen sürede gece çalışmaya zorlanamazlar.
Çalışma Saatleri
Madde 10 — Gebe, yeni doğum yapmış ve emziren işçi günde yedi 
buçuk saatten fazla çalıştırılamaz.
Analık İzni
Madde 11 — Gebe işçinin doğumdan önce sekiz ve doğumdan sonra 
sekiz hafta olmak üzere toplam onaltı haftalık süre için çalıştırılmaması 
esastır. Çoğul gebelik halinde doğumdan önce çalıştırılmayacak sekiz 
haftalık süreye iki hafta süre eklenir. Ancak, sağlık durumu uygun 
olduğu takdirde, hekimin onayı ile gebe işçi isterse doğumdan önceki 
üç haftaya kadar işyerinde çalışabilir. Ancak bu durumda gece 
çalışması yaptırılmaz ve gebe işçinin çalıştığı süreler doğum sonrası 
sürelere eklenir.
Yukarıda öngörülen süreler, işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine 
göre doğumdan önce ve sonra gerekirse artırılabilir. Bu süreler hekim 
raporu ile belirtilir.
İsteği halinde kadın işçiye, onaltı haftalık sürenin tamamlanmasından 
veya çoğul gebelik halinde onsekiz haftalık süreden sonra altı aya 
kadar ücretsiz izin verilir. Bu süre yıllık ücretli izin hesabında dikkate 
alınmaz.
Gebe İşçinin Muayene İzni
Madde 12 — Gebe işçilere gebelikleri süresince, periyodik kontrolleri 
için ücretli izin verilir.
Emziren İşçinin Çalıştırılması
Madde 13 — Emziren işçilerin, 16/6/2004 tarihli ve 25494 sayılı Resmi 
Gazete’de yayımlanan Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliğinde kadınların 
çalıştırılabilecekleri belirtilmiş olan işlerde çalıştırılabilmeleri için, 
doğumdan sonraki sekiz haftanın bitiminde ve işe başlamalarından 
önce, işyeri hekimi, işyeri ortak sağlık birimi, işçi sağlığı dispanserleri, 
bunların bulunmadığı yerlerde sırasıyla en yakın Sosyal Sigortalar 
Kurumu, Sağlık Ocağı, Hükümet veya belediye hekimlerine muayene 
ettirilerek çalışmalarına engel durumları olmadığının raporla 
belirlenmesi gerekir.
Muayene sonunda ağır ve tehlikeli işlerde çalışmasının sakıncalı 
olduğu hekim raporuyla belirlenen işçi, doğumdan sonra ilk altı ay 
içinde bu işlerde çalıştırılamaz.
Emzirme İzni
Madde 14 — Kadın işçilere bir yaşından küçük çocuklarını emzirmeleri 
için günde toplam bir buçuk saat süt izni verilir. Bu sürenin hangi 
saatler arasında ve kaça bölünerek kullanılacağını işçi kendisi belirler. 
Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
ALTINCI BÖLÜM
Oda ve Yurtlarla İlgili Genel Hükümler
Oda ve Yurt Açma Yükümlülüğü
Madde 15 — Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın 
işçi çalıştırılan işyerlerinde, bir yaşından küçük çocukların bırakılması 
ve bakılması ve emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri için işveren 
tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre 
uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.
Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150 den çok kadın işçi 
çalıştırılan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması ve 
bakılması, emziren işçilerin çocuklarını emzirmeleri için işveren 
tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun 
kurulması zorunludur. Yurt açma yükümlülüğünde olan işverenler yurt 
içinde anaokulu da açmak zorundadırlar. Yurt, işyerine 250 metreden 
daha uzaksa işveren taşıt sağlamakla yükümlüdür.
İşverenler, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt 
açma yükümlülüğünü, bu Yönetmelikte öngörülen nitelikleri taşıyan 
yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler.
Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin 
belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki 
kadın işçilerin toplam sayısı dikkate alınır.
Oda ve Yurtlardan Faydalanacaklar
Madde 16 — Oda ve yurtlardan kadın işçilerin çocukları ile erkek 
işçilerin annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocukları 
faydalanırlar. Odalara 0-1, yurtlara 0-6 yaşındaki çocuklar alınır.
Oda ve yurtlarda çocuklarla görevlilerden başkasının bulunması ve 
bunların amaç dışında kullanılması yasaktır. Yurtlarda 0-2, 3-4, 5-6 
yaş çocukları birbirinden ayrı bulundurulur.
Çocuklar, oda ve yurtlara işbaşı yapılmadan önce bırakılır, işin 
bitiminde alınır. Anne ve babalar, odaların ve yurtların disiplin ve 
yönetimine dair kurallara uymak şartıyla ara dinlenmesinde çocuklarını 
görüp bakımlarıyla ilgilenebilirler.
Kayıt ve Çıkış
Madde 17 — Oda ve yurtlara kabul edilen çocuklar, örneği EK-IV de 
belirtilen kayıt ve kabul defterine yazılır.
Oda ve yurtlardan tamamen ayrılan çocukların, ayrılış nedeni, tarihi, 
kiminle çıktığı, gözlem kağıdına ve kayıt kabul defterine işlenir. 
Çocuğun özel dosyası anne veya babasına verilir.
Oda ve Yurtlarda Bulunacak Nitelikler
Madde 18 — Oda ve yurtlar çocukların sağlığının korunması, hava ve 
güneş ihtiyaçlarının karşılanması için gerekli nitelikleri taşımalıdır. Oda 
ve yurtlar bodrum katında, doğrudan açık havaya açılmayan yerlerde 
olmamalı, pencereleri doğrudan güneş ışığı alacak şekilde olmalıdır. 
Oda ve yurtlar ayrıca şu nitelikleri de taşımalıdır;
a) Buralarda, kadın ve velayet hakkına sahip erkek işçi sayısının en 
az % 10 u oranında yatak, yeteri kadar gözlem odası ve bir emzirme 
yeri bulunmalıdır. İhtiyaca yetecek kadar yatak, bölme ve diğer araç 
gereç ilave edilmelidir.
b) Çocukların bulundurulacağı odaların, taban alanlarının her çocuğa 
en az 3 metrekare, hacimlerinin her çocuğa en az 8 metreküp hava 
düşecek ölçüde ve bol ışıklı olması gereklidir. Taban, çocukların 
sağlığına zarar vermeyecek, kolayca temizlenebilecek bir malzeme ile 
döşenmeli, duvarlar ve bölmeler yeterli bir yüksekliğe kadar kolayca 
temizlenebilir bir maddeyle boyanmalı veya kaplanmalı, odalar ve 
eşya toz tutmayacak şekilde düz ve basit olmalıdır. Çocuk karyolaları 
ve komodinleri temiz, boyalı, kullanıma ve sağlığa uygun nitelikte 
olmalı, karyolaların ayarlanabilir yüksek korkulukları bulunmalıdır.
c) Yurtlarda yeterli büyüklükte bir bahçe ve bu bahçede çocukların 
dinlenmeleri ve oynamaları için araç ve gereçler bulunmalıdır.
d) Oda ve yurtlarda, anneler ve görevliler için yeteri kadar tuvalet ve 
lavabo, her 10 yatağa bir çocuk banyosu, çocuk yatak odalarının 
bitişiğinde çocukların kullanabileceği lavabolar, yurtlarda ise, ayrıca, 
çocuklar için yeteri kadar tuvalet bulunmalıdır.
e) Oda ve yurtlarda, mamaların ve yiyeceklerin hazırlanması, 
muhafazası, dağıtılması, yedirilmesi, kullanılan araç ve gereçlerin 
temizlenmesi için gerekli yerler bulunmalıdır.
f) Oda ve yurtlarda, yatak odalarından ayrı bez değiştirme odaları 
olmalı, bu odalarda, masa, yatak, şezlong gibi eşyalar, temiz ve kirli 
bez ve çamaşırların ayrı ayrı konulması için gerekli dolap ve kaplar 
bulundurulmalı, yatak eşyası ve annelere emzirme esnasında 
giydirilen gömlekler temiz olmalı ve düzenli olarak korunmalıdır.
g) Çocuklar emzirme yerlerine çocuk bakıcısı ya da sağlık personeli 
tarafından getirilir, emzirmenin bitiminde yine aynı kimseler tarafından 
alınarak temizlik ve bakımları yapıldıktan sonra yataklarına bırakılır.
Oda ve Yurtlarda Bulundurulacak İlaç ve Tıbbi Gereçler
Madde 19 — Oda ve yurtların gereken yerlerine çocukların vücut 
ısılarının ölçülmesi için termometreler konulur, buralarda Yönetmelik 
EK-V teki çizelgede yazılı olan ve ayrıca işyerinde görevli hekim 
tarafından gerekli görülen ilaç ve tıbbi gereçler bulundurulur. Bunlar 
özel bir dolap içinde ve kolayca kullanılabilecek şekilde saklanır ve 
düzenli olarak işyerinde görevli hekim tarafından gözden geçirilerek 
bozulmuş veya kullanılmaz duruma gelmiş yahut tükenmiş 
bulunanların yerlerine yenileri konulur.
Personel, Yönetim ve Gözetim
Madde 20 — Oda ve yurtlarda çalışacak yönetici, öğretmen, sağlık 
personeli ve diğer personelin nitelikleri aşağıda belirtilmiştir;
a) Yönetici: oda ve yurtların amacına uygun olarak, işleyişle ilgili idari 
konulardaki her türlü işlerden ve oda ve yurtlardaki çocukların sağlık 
kurallarına uygun bir ortam içinde yaşama, gelişme ve eğitimlerinin 
sağlanmasından birinci derecede sorumlu olmak üzere aşağıdaki 
niteliklerden birine sahip kişilerden biri yönetici olarak görevlendirilir.
1) Eğitim yönetimi, sosyal hizmetler, çocuk gelişimi ve eğitimi, okul 
öncesi eğitim, psikoloji, çocuk sağlığı veya çocuk gelişimi ve anaokulu 
alanlarından birinde yüksek öğrenim görmüş olmak,
2) Eğitim fakültelerinden veya benzeri yükseköğretim kurumlarından 
mezun olup okul öncesi öğretmeni unvanını almış olmak.
b) Öğretmen: çocukların gelişimlerini sağlamak, onlara iyi alışkanlıklar 
kazandırmak, onları ilköğretime hazırlamak için çocuk gelişimi ve 
eğitimi veya okul öncesi eğitim alanında yüksek öğrenim görmüş, 
öğretmenlik formasyonuna sahip kişiler anaokulu öğretmeni olarak 
görevlendirilir.
c) Sağlık personeli: oda ve yurtlar işyerlerinde görevli hekimin tıbbi 
gözetimi altındadır. Çocukların sağlık durumları en az gün aşırı bir 
hekim tarafından kontrol edilir ve gereği yapılır.
Çocukların periyodik sağlık kontrollerini yapmak, sağlıkla ilgili kayıtlarını 
tutmak, salgın ve bulaşıcı hastalıklara karşı gerekli önlemleri almak 
veya aldırmak, sağlık ve temizlik yönünden gerekli denetimleri yapmak 
üzere işyeri hekimi ile hemşire görevlendirilir.
d) Diğer personel: odalarla yurtların emzirme odalarında her 10 çocuk 
için bir kadın çocuk bakıcısı bulundurulur. Çocuk bakıcılarından en az 
birinin Kız Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu 
veya benzeri mesleklerden olması zorunludur.
Yurtlarda, her 20 çocuk için bir çocuk bakıcısıyla Kız Meslek Lisesi 
Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunu veya benzeri meslek 
mensubu eleman bulundurulur.
Oda ve yurtlardaki çocuk ve grup sayısına göre beslenme, temizlik ve 
diğer hizmetler için yeterli sayıda personel istihdam edilir. Bu personel 
için en az ilkokul diploması veya okur yazarlık belgesi almış ve sağlıklı 
olma şartı aranır.
Yukarıda belirtilen personel dışında, işverence gerekli görüldüğü 
takdirde, sosyal hizmet uzmanı, beslenme uzmanı ve psikolog, Kız 
Meslek Lisesi Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Bölümü mezunlarıyla müzik, 
güzel sanatlar ve spor dalında ihtisas sahibi elemanlar 
görevlendirilebilir. Bunlar kendi alanları ile ilgili çalışma programları 
çerçevesinde faaliyet gösterirler.
e) Oda ve yurtlarda bulunan çocukların korunmaları amacıyla 
buralarda çalıştırılacak tüm personel işe girişte ve periyodik olarak akıl 
ve vücut sağlığı ve bulaşıcı hastalık