*Osmanlı devleti vı.yüzyıla fatih'in şehzadesi ıı.beyazıt yönetiminde girmiştir
*osmanlı padişahlar bilim ve sanatın gelişmesine öncülük etmişlerdir.
*osmanlı padişahlarının bir çoğu tanınmış şairlerdir.
*II.beyazıt-ADLİ
*yavuz selim-SELİMİ
*kanuni sultan süleyman-MUHİBBİ
*III.Murat-MURADİ
*Şehzade cem korkut-HARİMİ
*mustafa-MUHLİSİ
*bayezit-ŞAHİ
*kaptan-ı derya-KATİBİ
*II.BEYAZIT'IN himaye ettiği kişiler arasında;
şair KEMAL PAŞAZADE,HAFIZ-I ACEM,NECATİ BEY,ZATİ..
*ADLİ DİVANI,Yavuz Bayram tarfından yayımlanmıştır.
*YAVUZ SULTAN SELİM Fatih'in torunudur.
*Yavuz devrinin bilim ve kültür alnındaki önemli kişileri;
TACİZADE CAFER ÇELEBİ,MÜEYYEDZADE ABDURRAHMAN ÇELEBİ,ZEMBİLLİ ALİ EFENDİ VE İBNİ KEMAL..
*Yavuz Selim ,divan oluşturacak kadar farsça şiir söylemiştir.
*farsça şiirleri Ali Nihat Tarlan Türkçeye çevrilmiştir.
*KANUNİ osmanlı edebiyatının zati ve edirnekli nazmi'den sonra en çok GAZEL yazan şairidir.
*MUHİBBİ Divanı kültür bakanlığınca yayımlanmıştır.
*kişisel problemlerin dile getirildiği şir-irlere HASB-İ HAL tarzı şiir denir.bu tarz CEM SULTAN ve ŞEHZADE BEYAZIT ın eserlerinde karşımıza çıkar.
*FUTUHAT-I RAMAZAN Muradi 'nin en öenmli eseridir.
*MURADİ DİVANI üzerine doktora tezi Ahmet Kırkkılıç..
*MURADİ DİVANI 1567 gazel içerir.
*SELİMNAME şairleri;
İSHAK ÇELEBİ,KEŞFİ,İDRİS-İ BİTLİSİ,KEMAL PAŞAZADE,CELALZADE MUSTAFA ÇELEBİ,ŞÜKRİ,SÜCUDİ,ŞİRİ,EDAYİ,HOCA SAADETTİN..
*TÜRK ARUZU 16 YY YARATILMIŞTIR.(Simgeci,kavramsal şiir özelliği)
*hayali bey kanuninin en gözde şairlerindendir.
*yeniceli şairlerden AGEHİ, PİYALE PAŞA 'NIN hizmetinde bulunmuş;denzicilik ve gemicilik terimleriyle ördüğü kasidesiyle tanınmıştır.
*yeniceli şairlerin başında USULİ gelir.Gülşeniliğin temsilcisi ve nizami'nin takipçisidir.
*EDİRNELİ NAZMİ Türk edebiyatının en çok gazel yazan şairidir.
*ÜMMİ ŞAİRLER;
başta ÜMMİ SİNAN,CEMİLİ,RAYİ,TALİBİ,SİYABİ,ENVERİ,MEŞREBİ,BİDARİ VE VALİHİ..
*XV.YY ilk nazire mecmuası ÖMER B.MEZİT 'E ait olan MECMUAT'İN NEZAİR'dir.
*XVI.YY nazire mecmuları;
ilk;Eğridirli Hacı Kemal - cami'ün nezair
Edirneli Nazmi - Mecma'ün Nezair
Pervane b. Abdullah-Mecmu'a-i Nezair
Budinli Hisali- Metailü'n Nezair
*nazire mecmuaları biyografi tarihinin de ilk örnekleri sayılır
*rumelili şairlerin şiirlerinde görülen ortak özellikler;
sadelik,yerlilik,tasavvufi çoşku,içtenlik..
*GELİBOLULU ALİ birden fazla divan tertip edip ayrı ayrı adlandırmıştır.
*XVI .YY da aruzun yanında hece ölçüsünü de kullanan şairler;
MEALİ,USULİ,ZAİFİ,AŞIK ÇELEBİ,FEVRİ,MURADİ,
*AZERİ EDEBİYATI ŞAİRLERİ;
FUZULİ,ŞAH İSMAİL,GÜLŞENİ
*Azeri sahasının en önemli temsilcisi FUZULİ DİR
*XVI YY. akadar azeri sahasındaki tasavvuf edebiyatının gelişiminde şebusteri,muhyiddin arabi,mevlana,ferudiddini attar'ın görüşleri etkikli olmuştur.
*azeri sahasının kültür ve sanat hayatını mevlevilik derinden etkiler.
*Şah ismail HATAYİ MAHLASI ile eserler vermiştir.
*ESERLERİ;HATAYİ DİVANI,DEHNAME,NASİHATNAME..
*En önemli eseri olan HATAYİ DİVANI Mahmut Nişapuri tarfından istinsah edilmiştir.
*DİVANI'NIN paris,londra,vatikan,tarhan,afganistan,berlin ve tebriz 'de nüshaları vardır
*HATAYİ aynı zamanda usta bir mesnevi şairidir.mesnevi tarzında yazılmış eseri DEHNAME'dir(ON MEKTUP).fars ve çağatay edebiyatında örnekleri bilinen DEHNAME 'lerin Azeri sahasındaki İLK örneğidir.
*İBRAHİM GÜLŞENİ arapça şiirlerinde'' HALİLİ'' diğer şiirlerinde GÜLŞENİ mahlasını kullanmıştır.
*Halvetiliği benimseyip içine mevlevilik yorumunu katarak sufi gelenek içinde yer almıştır.
*GÜLŞENİ 'NİN 3 dilde eserleri vardır:Arapça ,Farça,Türkçe..
*TÜRKÇE DİVANI,FARÇA ''manevi'' adlı eseri ..
*GÜLŞENİ MANEVİ adlı eserini MEVLANA'NIN etkisiyle yazmıştır.
*TÜRKÇE ESERLERİ;pendname,razname,kıdemname,çobanname.
*farça rubailerini topladığı kitabı;KENZU'L CEVAHİR..
*GÜLŞENİ, Mevlana ve Hafız-ı Şirazi etkisinde gazeller söylemiştir.
*ÇAĞATAY SAHASI EDEBİYATI en önemli şairi BABÜR ŞAH 'TIR.ALİŞİR NEVAYİ'DEN sonra çağatay edebiyatının en önemli şairidir.
*XVI YY.ÇAĞATAY DÖNEMİ diğer şairleri;ŞEYBANİ HAN,UBEYDULLAH,KAMRAN MİRZA,BAYRAM HAN..
*XVI.YY çağatay edebiyatı şeybaniler ve babürler tarafından temsil edilir.
*BABÜR ŞAH'IN kullandığı yazı çeşidi;HATT-I BABÜRİ
*En öNEMmli eseri BABÜRNAME 'DİR.Diğer eserleri;
babür divanı,aruz risalesi,mübeyyen,risale-i validiyye..
*BABÜRNAME N.ilminskiy ve A. S. Beveridge tarfından yayımlanmıştır.Türkçe çevirisini R.R.Arat yapmıştır.
*FUZULİ'NİN asıl adı MEHMET'tir.
*İLK kasidesini ELVENT BEY'E sunmuştur.
*BENG-Ü BADE isimli eserini ŞAH İSMAİL 'E sunmuştur.
*LEYLA VE MECNUN mesnevsini taşlıcalı yahya ve hayali 'nin teşvikiyle yazmıştır.
*FUZULİ ÜÇ DİLDE mensur ve manzum eser vermiştir.
*FUZULİ 'NİN şiirlerinde iç musuki dikkat çeker.Aşk evrenseldir ve herşeyi kapsar.onu aşkı platonik ve ilahidir.
*Fuzuli en çok Ali şir nevayi den etkilenmiştir.
*En önemli eserleri;
FARSÇA ESERLERİ;Heft cam,hüsn-ü aşk diye bilinen sıhhat-ı marz mesnevisi,rind-ü zahid adlı mensur eseri
TÜRKÇE ESERLERİ;Türçe gazelleri,leyla ve mecnun mesnevisi,hadikat-üs süeda adlı MAKTEL 'i ..
FUZULİ DİVANI VE HADİS -İ ERBAİN TERCÜMESİ..
*BAKİ'NİN asıl adı mahmut Abdulbaki'dir..
*BAKİ Kanuni'nin iltifatına nail olmuş ve SULTAN'ÜL ŞUARA ünvanı almıştır.
*osmanlı şiirinde klasik şiirin en önemli ustasıdır.
*zevkçi ve dünyevi özellikleriyle Fuzuli'den çok farklıdır.onda çoşkun ilhamlar yoktur.şiirini dünyevi arzu ve isteklerini ifade için kullanmıştır.
*BAKİ 'NİN ESERLERİ:
BAKİ DİVANI,FEZAİLÜ'L CİHAD,FEZAİL'İ MEKKE,Fİ SİRETİ SEYYİDİ'L MÜRSELİN..
*Divanını Kanuni'nin isteğiyle tertip etmiş..KANUNİ MERSİYESİ'Nİ DE ona yazmıştır.
DEVAM EDECEK..
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder