Bilimsel Metin örneği

Örnek Bilimsel Metin:
Antartika’da uzun kutup gecesi güneşin ufuktan yükselmesiyle biter ve altı ay sürecek gündüz başlar. Çok geçmeden smokinlerini giymiş penguen sürüleri, kısa bacakları üzerinde hoplayarak ilerlemeye başlar. Önlerinde yürümeleri gereken yüzlerce kilometre buzlu yol vardır. Ve onlar 1 adımda yalnızca 10 cm ilerleyebilir. Ama dakikada 120 adım atarlar. Yürümekten yorulunca da beyaz göğüsleri üzerine yatıp bacaklarını bir kürek gibi kullanarak kızaklar kayar gibi yol alırlar. Hedeşerine varınca bir çukur kazarlar. Çevresine taştan bir duvarcık çevirirler ve çukurun içine girerek beklemeye başlarlar. Bekledikleri güneşin kendilerine erkek ya da dişi olduklarını bildirmesidir.
O zamana dek cinsiyetlerinden haberleri yoktur. Güneş ışığı, cinsiyet bezlerini harekete geçirir. Ve hormonlardan biri daha fazla salgılanmaya başlar. Cinsiyetlerinin ne olduğunu ancak o zaman anlarlar. Eğer dişiyse çukurda kalır, ama erkekse yapacak çok işi vardır. Penguen geleneklerine göre, gagasına bir taş alarak törenle dişinin önüne koyar. Oralarda taş çok nadir olduğundan bundan daha mükemmel bir düğün armağanı yoktur. Dişi taşı kaldırır ve eğilip kalkarsa yanıt olumludur. Taş olduğu yerde kalırsa erkek penguen başka bir dişi arar. Bazen iki erkeğin aynı dişiye göz koydukları olur. Bu durumda taşları bir kenara bırakıp birbirlerinin üzerine atılırlar. Kanatlarıyla birbirlerine dakikada tam 200 tokat atarlar. Arada durup dinlenme kuralı da olan dövüş, taraşardan biri yorulup çekilinceye dek sürer. Bu dövüşlerde yaşamını yitiren olmamıştır.
Erkeklerle dişi birbirini bulduktan sonra yorulmak bilmeden taş biriktirme işine başlarlar. ‹şin kolayını seçen penguenler komşularının taş kümelerinden taş çalarlar. Yakalanınca da kendilerini savunmaya gerek görmeden cezalarını çekerler. Güneş ışınları penguenleri daha çok ısıtmaya başlayınca çiftler saatlerce karşılıklı olarak eğilip kalkarlar. Kimileri ise başlarını sağa sola döndürüp kendilerini beğendirmeye çalışırlar. Dişi yumurtladıktan sonra yuvadan ayrılamaz. Çünkü iri martılar yumurta ve yavrular için büyük bir tehlikedir. Kuluçka, süresince anne ve baba yemek bile yemezler. Ancak yavrular çıktıktan sonra baba penguen balık tutmaya gidebilir. Yürüyemeyecek duruma gelene dek midesini doldurur. Yuvada gagasını ardına dek açarak yavruları besler.
Yavrular on dört günlük olunca çocuk bahçesine gönderilirler.Yirmi kadar nine ve dede penguen burada 120 çiftin yavrularının bakımını üstlenmişlerdir. Anne ve baba penugenler yiyecek bulurlar ve ayrım yapmaksızın tüm yavruları beslerler. Yüzmek penguenlerin en büyük zevklerinden biridir. Penguenler yüzmeyi bu denli sevseler de hiçbiri denize ilk giren olmak istemez. Yüzlercesi kıyıya toplanır kanat çırparak birbirlerini suya itmeye çalışırlar. Bu kaygının nedeni fok balıklarıdır. Yavru penguenler yeterince büyüyünce yüzme dersleri almaya başlarlar. Bu iş yine nine ve dedelere düşer. Bir sürü yavruyu yanlarına alarak deniz kenarına götürür ve yüzme sanatının inceliklerini bir bir öğretirler.
Mart ayı gelinceye dek, yüzmeyi, dalmayı, balık tutmayı, yürümeyi kısacası bir penguenin bilmesi gereken herşeyi öğrenmiş olurlar.
Yukarıda okuduğunuz metin Bütün Dünya adlı dergiden alınmış bilimsel bir metindir.Yukarıdaki metinde penguenlerin yaşadıkları doğal ortam tanıtılmakta, onların yaşamı, göçleri ve üremeleri ile ilgili bilgiler verilmektedir. Anlatımda açık, anlaşılır ve yalın bir dil kullanılmıştır.
Metnin yorumlanması:
1. Okuduğunuz metni yapı bakımından inceleyiniz.
2. Metnin ana düşüncesi ile yardımcı düşüncelerini belirtiniz.
3. Metnin yazılış amacı nedir? Bilgi vermek mi, bir düşünceyi savunmak mı, ikna etmek midir?
4. Penguenler nerede yaşarlar? Metinden yaşamları ile ilgili neler öğreniyoruz?
5. Penguenler yavrularını nasıl beslerler; nasıl eğitirler? Yavrulara ne gibi eğitimler verilir?
6. Metni, dil ve anlatım yönünden inceleyiniz.