TÜM TANZİMAT DÖNEMİ ESERLERİ

tanzimat dönemi eserleri
DERGİ VE GAZETELER
BEDİR: Ahmet Mithat Efendi; gazete; 1870 yı-lında çıkarılan kısa süreli bir gazetedir…
CERİDE-İ HAVADİS: 1840 yılında çıkarılan ilk yarı resmi gazetedir…
DEVİR: Ahmet Mithat Efendi; gazete; 1872 yı-lında çıkarılan kısa süreli bir gazetedir…
DİYOJEN: Teodar Kasap; dergi; ilk mizah dergidir…
HÜRRİYET: 1867 yılında Ziya Paşa ile Namık Kemal Londra’da beraber çıkardıkları bir gaze-tedir…
İBRET: Namık Kemal; gazete; 1872 yılında çı-karılmıştır…
MECMUA-YI FÜNUN: Münif Paşa; dergi; 1862 yılında çıkarılan ilk dergidir…
MUHBİR: Ali Suavi; gazete; 1867 yılında çıka-rılan bu gazete, dönemin yönetim biçimini sert bir dille eleştirdiği için kısa bir süre sonra ka-panmıştır…
TAKVİM-İ VAKAYİ: 1831 yılında devlet eliy-le çıkarılan ilk resmi gazetedir. Türk toplumu ilk bu gazete ile tanışmıştır. Bir resmi gazetedir, devletin yayın organıdır…
TASVİR-İ EFKÂR: 1862 yılında Şinasi tarafın-dan çıkarılmıştır; Şinasi Paris’e gidince bu ga-zeteyi Namık Kemal’e devretmiştir ve bir süre sonra da gazete kapanmıştır…
TERCÜMAN-I AHVAL: İbrahim Şinasi ile Agâh Efendi’nin 1860 yılında birlikte çıkardıkları ilk özel gazetedir. Ayrıca bu gazete ile Tanzi-mat Edebiyatı başlar…
TERCÜMAN-I HAKİKAT: 1878 yılında Ah-met Mithat Efendi tarafından çıkarılmıştır; II. Abdülhamit döneminde yayımlanan en önemli gazetedir; yönetime

karşı siyasal muhalefet yapmak yerine halkı eğitici ve okuma alışkanlığı kazandırıcı bir ya-yın politikası izlemiştir…

DİĞER
HİKÂYE-İ İBRAHİM PAŞA VE İBRAHİM-İ GÜLŞENİ: Hayrullah Efendi, ilk tiyatro dene-mesi, 1844
MUHAVERAT-I HİKEMİYE: Münif Paşa; düzyazı; edebiyatımızdaki ilk düzyazı çevirile-ridir; 1859 yılında Fransız yazar Fenelon’dan çevrilmiştir…
TABSIRA: Akif Paşa; anı; Türk edebiyatının anı türündeki ilk eseridir…
TELEMAK: Yusuf Kamil Paşa; roman; edebiya-tımızdaki ilk çeviri romanıdır; 1862 yılında Fran-sız yazar Fenelon’dan çevrilmiştir; eser yayım-landığı zaman büyük bir ilgi görmüş, yedi yılda dört kez basılmıştır; didaktik bir eserdir. Bu eser modern roman anlayışıyla ilgisi yoktur… 
MUHADERAT: İlk kadın romancımız Fatma Aliye Hanım’ın romanı, 1892 …

ŞİNASİ
DURUB-I EMSAL-İ OSMANİYE: Şinasi; söz-lük; yazarın Türk atasözlerini derlediği bir eser-dir…
LA FONTAİNE’DEN ÇEVİRİLER: Şinasi; fabl; edebiyatımızdaki ilk fabl çevirileridir; Fransız yazar La Fontaine’den çevirmiştir…
MÜNTEHABAT-I EŞARIM: Şinasi; şiir; yaza-rın kendi yazdığı şiirlerini topladığı bir eserdir…
ŞAİR EVLENMESİ: Şinasi; tiyatro; Türk edebi-yatında batılı anlamda ilk tiyatro eseridir; bir töre komedyası özelliği taşıyan eser görücü usulü evliliğin sakıncalarını konu almaktadır; tek perdelik bir komedidir; Batı tarzında yazıl-masına karşın geleneksel Türk tiyatrosunun da etkileri görülür; klasisizm akımının etkisinde ya-zılmış üç birlik kuralına uyulmuştur; oyun kah-ramanları kendi kişiliğine uygun konuşturul-muştur; eser tekniği yerli, içeriği canlı ve sade bir dille yazılmıştır…
TERCÜMAN-I AHVAL MUKADDİMESİ: Şinasi; makale; edebiyatımızdaki ilk makale örneğidir; bu makaleyi ilk “ Tercüman-ı Ahval “ gazetesinde yayımlamıştır, noktalama işaretle-rini ilk defa burada uygulamıştır…
TERCÜME-İ MANZUME: Şinasi; şiir çevirisi; edebiyatımızdaki ilk şiir çevirileridir; yazarın şiir alanındaki ilk eseridir; Fransız şiirinden yaptığı çevirilerin yer aldığı bir kitaptır; La Fontaine, Racine ve Fenelon’un şiirlerini Türkçeye çevire-rek bu eserde toplamıştır; yazarın bu eseri or-taya koymadaki amacı Klasik Fransız şiirini ta-nıtmaktır…


NAMIK KEMÂL
CEZMİ: Namık Kemal; roman; Türk edebiyatı-nın ilk tarihi romanıdır; Türk – İran savaşları an-latılır; taht kavgası konu edilir; roman, Kırım Şehzadesi Adil Giray'ın yaşadığı aşk ve Cezmi'-nin onu kurtarmak isterken geçirdiği serüvenle-ri anlatır…
İNTİBAH: Namık Kemal; roman; Türk edebiya-tının ilk edebi romanıdır; eserde cariyelik konu-su işlenmiştir; roman,  Ali Bey adlı toy bir deli-kanlının yaşamı ve evlilik macerası konu edinir; eser teknik olarak pek başarılı değildir; iyi ve kötü tipler gerçekten uzak, aşırı niteliklere sa-hiptir…
AKİF BEY: Namık Kemal; tiyatro; yine yazarın Magosa'da yazdığı bu eserinde, yurtsever bir deniz subayının göreve koştuğu sırada karısının kendisine bağlılık göstermeyişini anlatırken, ahlaksal bir yorum da getirmiştir…
CELALETTİN HARZEMŞAH: Namık Kemal; tiyatro; 15 perdelik tarihi bir oyundur; eser oy-nanmak için değil okunmak için yazılmıştır; Namık Kemal'in en beğendiği yapıtı olarak bilinir;  oyun, Moğollara karşı İslam dünyasını koruyan Celaleddin Harzemşah'ın kişiliği çev-resinde gelişir; bu eserde Namık Kemal, İslam birliği düşüncesini kapsamlı bir biçimde sergi-lemiştir…
GÜLNİHAL: Namık Kemal; tiyatro; yazarın tiyatro eserleri içinde teknik yönden en başarılı oyunudur; yazarın, Magosa'dayken yazdığı bu eserinde baskıya ve zulme karşı duyduğu tep-kiyi dramatik bir biçimde dile getirmiştir; oyu-nun sahnelenmesinde pek çok bölüm sansür tarafından çıkarılmıştır…
KARA BELA: Namık Kemal; tiyatro; yazarın piyeslerinin içindeki en zayıfı ve kendisinin esas meseleleri ile irtibatı en gevsek olanıdır; Magosa'da yazılan bu eser, saray hizmetindeki bir harem ağasının, bir şehzadeyi seven ve babası Hint hükümdarı olan bir kıza olan aşkı ile bunların ölümlerine yol açan faciayı anlatır; bu bakımdan konusu itibariyle Kara Bela diğer tiyatrolardan
ayrılmaktadır; Kara Bela'da padişahlara ders verilmek istenmiş, sarayların iç yüzü halkın gözleri önüne serilmek istenmiştir…
VATAN YAHUT SİLİSTRE: Namık Kemâl; tiyatro; Türk Edebiyatı'nın batılı anlamda yazılıp oynanan ilk tiyatro yapıtıdır; bu oyun Gedikpaşa Tiyatrosu’nda oynanmıştır; yazarın tiyatroların içinde en çok yankı uyandıran oyunudur; teknik bakımdan kusurludur; toplu-mun bozulan moralini düzeltmek amacıyla yazılmıştır; bu oyundan sonra yazar sürgüne gönderilmiştir; kısaca bu oyunda, Türk-Rus Sa-vası'nda gönüllü olarak cepheye giden sevgili-sinin ardından, cephede O'nunla beraber bu-lunmak ve onunla aynı kaderi paylaşmak için asker kıyafetine girip, Silistre müdafasına iştirak eden genç bir kız ile genç bir adamın aşkı et-rafında gelişerek, Türk askerinin vatan uğruna gösterdiği fedakârlığı canlandırır…
ZAVALLI ÇOCUK: Namık Kemâl; tiyatro; yazar bu eserinde görücü yoluyla evlenmeye karşı çıktığı anlatır…
HIRRENAME: Namık Kemal; şiir; 1872 yılında mizah dergisi Diyojen'de yayınlanmıştır;  şairin Sadrazam Mahmud Nedim Paşa'yı hicveden şiiridir…
BAHAR-I DÂNİŞ ÖNSÖZÜ: Namık Kemâl; eleştiri…
EDEBİYATIMIZ HAKKINDA BAZI MÜLA-HAZATI ŞAMİLDİR: Namık Kemal; eleştiri; edebiyatımızdaki ilk eleştiri yazısıdır, 1866 …
İRFAN PAŞA’YA MEKTUP: Namık Kemâl; eleştiri…
MUKADDEME-İ CELAL: Namık Kemâl; eleştiri; Celalettin Harzemşah oyunun başına koyduğu bir önsözdür; bu önsözde Türk edebi-yatının romantizm akı-
mının temel ilkelerini ortaya koymuştur; ayrıca Batı edebiyatı ile Doğu edebiyatını karşılaştır-mış, tiyatro, roman türleri üstünde durmuştur…
RENAN MÜDAFAANAMESİ: Namık Ke-mâl; eleştiri; yazar bu eserini, Fransa Akademisi üyesi mütefekkir Ernest Renan tarafından İsla-miyet’in ilerleme ve ilim karşıtı olduğuna dair yayımladığı kırk sayfalık makalesine karşı yazmıştır…
TAHRİB-İ HARABAT: Namık Kemâl; eleştiri; yazar bu eserini Ziya Paşa’nın yazmış olduğu “ Harabat “ adlı eserine karşı yazmıştır. Amacı, Ziya Paşa’nın çelişkili düşüncelerini eleştirmek-tir…
TAKİP: Namık Kemal; eleştiri; Ziya Paşa’ yöne-lik eleştirisini Tahrib-i Harabat sonra Takip’le sürdürmüştür…
TALİM-İ EDEBİYAT ÜZERİNE BİR RİSALE: Namık Kemâl; eleştiri…
HİLÂL-İ OSMANİ: Namık Kemâl; konusu ve biçimi yeni şiir…
HÜRRİYET KASİDESİ: Namık Kemal; şiir; bu şiirde “ hürriyet “ teması üzerinde durulmuştur; şiir dönemin sosyal ve siyasal olaylarını dile getirir; şairin hürriyete ( özgürlüğe ) olan tutku-sunun ifade eder; şairin en ünlü şiiridir…
VAVEYLA: Namık Kemâl; konusu ve biçimi yeni şiir…
MOGASA ANILARI: Namık Kemâl; anı; ya-zarın Mogasa’da sürgünde olduğu zamanlarda yazdığı anılarıdır…
EVRAK-I PERİŞAN: Namık Kemâl; Bu kitapta Selahattin Eyyüb Fatih ve Sultan Selim hakkın-da biyografileriyle, Osmanlıların yükselme de-virlerine ait Devr-i İstilâ adlı bir makalesi var-dır…
KANİJE: Namık Kemâl; tarih…

ZİYA PAŞA
DEFTER-İ ÂMÂL: Ziya Paşa; anı; Jean Jacque Rousseau’nun “ İtiraflar “ adlı eserin-den etkilenerek yazmıştır; batılı anlamda anı türünün ilk örneklerindendir; yazarın çocukluk anılarını anlattığı bir eserdir; yarım kalmış bir eserdir…
EMİLE: Ziya Paşa; düzyazı; Jean Jacque Rousseau’dan Türkçeye çok güzel bir dille çe-virdiği bir eserdir…
ENGİZİSYON TARİHİ: Ziya Paşa; tarih; çeviri bir eserdir…
EŞAR-I ZİYA: Ziya Paşa; şiir kitabı; şairin ken-di yazdığı şiirlerinin bulunduğu bir şiir kitabıdır; bu eser şairin ölümünden sonra yayınlanmış-tır…
HARABAT MUKADDİMESİ: Ziya Paşa; Ha-rabat’ın önsözü olan bu makale, bizde ilk ede-biyat tarihi taslağı sayılır. Ziya Paşa’nın burada verdiği hükümlerin yanlış ve eksik tarafları, bilgi hataları ilk önce Namık Kemal’in hücumlarına uğramıştır…
HARABAT: Ziya Paşa; antoloji; Türk edebiya-tının ilk antoloji eseridir; Türk, Arap ve Fars edebiyatından seçme şiirlerin yer aldığı bir di-van şiiri antolojisidir; ayrıca yazar bu eserin ba-şına bir önsöz koyarak Şiir ve İnşa makalesin-deki düşüncesini değiştirerek gerçek edebiya-tın Divan Edebiyatı olduğunu savunmuştur…
RÜYA: Ziya Paşa; mülakat ( röportaj ); edebi-yatımızdaki mülakat türündeki ilk eseridir; kar-şılıklı konuşmalar biçiminde yazmıştır; yazar eserinde çocukluk anılarını anlatmıştır; ayrıca yine bu eserinde Sadrazam Ali Paşa’yı eleştir-miş, onun kötü bir yönetim göstermesinden ötürü görevden alınması gerektiği üzerinde durmuştur…
ŞİİR VE İNŞA: Ziya Paşa; makale; yazar bu eserinde, Halk şiirinin bizim gerçek şiirimiz ol-duğunu söylemiş ve Divan şiirini eleştirmiştir…
ZAFERNAME: Ziya Paşa; eleştiri; nazım-nesir karışımı bir eserdir; şair bu eserinde, dönemin sadrazamı olan Ali Paşa’yı eleştirmek için yaz-mıştır; mizahi yönleri bulunan bu eser “ kaside, tahmis, şerh “ olmak üzere üç bölümden olu-şur; önemli bir hiciv örneğidir…


AHMET MİTHAT EFENDİ
DÜRDANE HANIM: Ahmet Mithat Efendi; roman; macera romanı sayılabilecek bu eser, vaka kuruluşu, aksiyonu, şahıslar kadrosu; ay-rıca aşk ve adalet duygularındaki derinliğiyle dikkat çeker; romanda, toplumda genç kızların eğitimi, evlilik kurumunu merkeze alması ba-kımından dikkate değer bir eserdir…
FELATUN BEY’LE RAKIM EFENDİ: Ahmet Mithat Efendi; roman; yazarın Rodos adasında sürgün olduğu yıllarda yazdığı bir romandır; yazar bu romanında iki tipin çatışmasını anlatır; romanda Felatun Bey, Batı’ya özenen, halktan uzaklaşan ve alafranga davranışlarıyla gülünç duruma düşen bir tiptir. Rakım Efendi ise, akıllı, yeniliklere açık, eğitime önem veren, çalışkan bir tiptir; Rakım Efendi, Ahmet Mithat Efendi’nin kendi yaşamından bir yansımasıdır adeta; ro-man romantik anlayışa uygun bir biçimde ya-zılmıştır…
HASAN MELLAH: Ahmet Mithat Efendi; ro-man…
HENÜZ ON YEDİ YAŞINDA: Ahmet Mithat Efendi; roman; Ahmet Mithat Efendi’nin doğal-cılığa yöneldiği romanıdır;  romanda, Kalyopi’nin başından geçenleri anlatırken dö-nemindeki Beyoğlu’nun fuhuş dünyasını da, gerçekçi ve doğalcı bir anlatımla gözler önüne serer; bir kızın fuhuşa sürüklenmesinin nedenle-rini araştırır ve nasıl kurtulacağı konusunda, ahlâkçı bir gözle öneriler getirir…
HÜSEYİN FELLAH: Ahmet Mithat Efendi; ro-man; romanda, Hüseyin Fellah adlı bir gencin, bir gece İstanbul'da düşmanları tarafından bı-çaklanarak karanlık bir köşeye atılır. O gece kendisine yardım eden Hüsna Hanım ve kızı Şehlevend'le Hüseyin Fellah'ın yolları tekrar Cezayir'de, garip bir biçimde kesişmesinden sonraki olayları anlatır; iyiyle kötünün mücade-lesini, 'aşk' ekseninde konu alan Hüseyin Fellah “ tek başına bir okul “ olarak tanımlanan, sade bir dille, halkın zevkine göre ve halk için fay-dalı eserdir…
JÖN TÜRKLER: Ahmet Mithat Efendi; roman; Ahmet Mithat Efendi'nin 10 yıllık bir sükût dev-resinden sonra kaleme aldığı Jön Türk romanı konusunu II Abdülhamit idaresinin zulme da-yanan baskılı döneminden alır. Esasında Ab-dülhamit’e büyük bir sadakatle bağlı olduğunu bildiğimiz Ahmet Mithat’ın böyle bir konuyu ele alması, eserin 'Meşrutiyet idaresine hâkim olan ittihatçıların maddî ve manevî baskısı altında yazılmış olduğu' nu düşündürmektedir…
KARNAVAL: Ahmet Mithat Efendi; roman…
PARİS’TE BİR TÜRK: Ahmet Mithat Efendi; roman…
KISSADAN HİSSE: Ahmet Mithat Efendi; hi-kâye…
LETAİF-İ RİVAYET: Ahmet Mithat Efendi; hi-kâye; Türk edebiyatının hikâye türünün ilk ör-neğidir; 24 kitaplık bir hikâye dizisidir; bu eser-deki hikâyelerin bazıları Batı’dan adapte edil-miştir; hikâyeler de abartılı bir romantizm etkisi görülür; olması mümkün gözükmeyen olayların hikâye edildiği bu eserler sürükleyiciliği yönüy-le kendini okutmuştur…
YENİÇERİLER: Ahmet Mithat Efendi; hikâye…
MENFA: Ahmet Mithat Efendi; anı; 1873 yılın-da Rodos adasına sürgüne gönderilen yazarın bu döneme ait hatıralarını anlattığı eseridir; ayrıca bu eserinde, Osmanlı İmparatorluğu’nun en karışık yıllarına ait önemli bilgiler yer almak-tadır…
AVRUPA’DA BİR CEVELAN: Ahmet Mithat Efendi; gezi yazısı; Ahmet Mithat Efendi’nin 1889'da Stockholm'de yapılan Şarkiyatçılar Kongresi'ne Osmanlı delegesi olarak gitmiş, ardından Paris'teki Dünya Sergisi'ni ve Avrupa'-nın birçok şehrini ziyaret etmiş, bu seyahatini anlattığı eseridir…
AÇIK BAŞ: Ahmet Mithat Efendi; oyun…
ÇENGİ: Ahmet Mithat Efendi; oyun…
ÇERKES ÖZDENLER: Ahmet Mithat Efendi; oyun…
EYVAH: Ahmet Mithat Efendi; oyun…
SİYAVUŞ: Ahmet Mithat Efendi; oyun…

ŞEMSETTİN SAMİ
TAAŞŞUK-I TAL’AT VE FİTNAT: Şemseddin Sami; roman; edebiyatımızdaki ilk yerli roman-dır; romantik bir aşk macerasının anlatıldığı eser tekniği ve karakterleri yönünden pek ba-şarılı değildir; romanda görücü usulü ile evlilik ve bunun sakıncaları anlatılır; eserde Talat ve Fitnat'ın aşkı anlatılır; romanın dili dönemine göre oldukça sadedir; romantizmin akımın et-kisinde yazılmış bir eserdir…
KAMUS-I ARABÎ: Şemseddin Sami; sözlük; Arapça – Türkçe bir sözlüktür…
KAMUS-I FRANSEVİ: Şemseddin Sami; söz-lük; Fransızca – Türkçe bir sözlüktür…
KAMUS-I TÜRKÎ: Şemseddin Sami; sözlük; “ Türk “ adını taşıyan ilk sözlüktür; Türkçe bir söz-lüktür; yazar bu eserinde, Osmanlıcada kulla-nılan, ancak konuşulan Türkçeye girmeyen Arapça ve Farsça sözcükleri ayıkladı, Türkçe kökenli sözcüklere ağırlık verdi; ayrıca, Türk-çeyi zenginleştirmek için dile tekrar kazandı-rılması gerektiğine inandığı doğu Türkçesine ve Anadolu Türkçesine özgü kelimelere yer ver-di…
KAMUSÜ’L ALAM: Şemseddin Sami; sözlük; çok geniş bir sözlüktür; 6 ciltlik bir ansiklopedik özelliği taşır; Türkçe hazırlanmış en kapsamlı modern ansiklopedik bir eserdir…
ROBENSON CRUSOE ( ÇEVİRİ): Şemseddin Sami; roman; ünlü İngiliz yazar Daniel Defoe’nun eserinin Türkçeye çevirisidir...
SEFİLLER ( ÇEVİRİ ): Şemseddin Sami; ro-man; ünlü Fransız yazar Victor Hugo’nun eserini Türkçeye çevirisidir…
BESA YAHUT AHDE VEFA: Şemsettin Sami, oyun…
GAVE: Şemsettin Sami; oyun
SEYDİ YAHYA: Şemseddin Sami; tiyatro; Şeydi Yahya, Şemsettin Sami'nin ikinci tiyatro oyunudur. Matbuatı Ceyyide yayınlarının ikin-cisi olarak yayınlanan oyun, "beş fasıldan iba-ret bir facia"dır. Oyunun ilk iki perdesi Raze ka-lesinde, son üç perdesi ise Kaştale şehrinde geçer. Olay hicri 9. yüzyılın sonları ile 10. yüzyı-lın başlarında Endülüs'te cereyan etmektedir…

AHMET VEFİK PAŞA
LEHÇE-İ OSMANÎ: Ahmet Vefik Paşa; söz-lük; yazar bu sözlüğünde Türkçe sözcüklerle dilimizde kullanılmakta olan yabancı sözcükle-ri ayrı ayrı toplamıştır; ayrıca bu sözlükte “ Türk “ sözcüğünün açıklanmasında Osmanlıların büyük Türk milletinin bir parçası olduğunu orta-ya koymuştur…
MÜNTAHABAT-I DURUB-I EMSAL : Ah-met Vefik Paşa; sözlük; yazarın Türk atasözlerini toplayıp derlediği bir atasözü sözlüğüdür…
ŞECERE-İ TÜRK: Ahmet Vefik Paşa; tarih; Ebulgazi Bahadır Han’ın eserinin Osmanlıcaya çevirisidir… 
ADAMCIL ( MANZUM ÇEVİRİ ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
SAVRUK (MANZUM ÇEVİRİ ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
TARTÜF ( MANZUM ÇEVİRİ ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
DON CİVANİ ( MENSUR ÇEVİRİ ) : Ah-met Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
DUDU KUŞLARI ( MENSUR ÇEVİRİ ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
İNFİAL-İ AŞK (MENSUR ÇEVİRİ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
KADINLAR MEKTEBİ ( MANZUM ÇEVİRİ ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız ya-zar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
KOCALAR MEKTEBİ ( MANZUM ÇEVİRİ ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız ya-zar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
OKUMUŞ KADINLAR ( MENSUR ÇEVİRİ ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız ya-zar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
AZARYA ( UYARLAMA ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye uyarlamasıdır…
DEKBAZLIK ( UYARLAMA ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye uyarlamasıdır…
MERAKİ ( UYARLAMA ) : Ahmet Vefik Pa-şa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin ese-rinin Türkçeye uyarlamasıdır…
TABİB-İ AŞK ( UYARLAMA ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye uyarlamasıdır…
YORGAKİ DANDİNİ ( UYARLAMA ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye uyarlamasıdır…
ZOR NİKÂHI ( UYARLAMA ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye uyarlamasıdır…
ZORAKİ TABİB ( UYARLAMA ) : Ahmet Vefik Paşa; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye uyarlamasıdır…

DİREKTÖR ÂLİ BEY
AYYAR HAMZA ( UYARLAMA ): Direktör Ali Bey; komedi; ünlü Fransız yazar Moliere’nin eserinin Türkçeye çevirisidir…
KOKONA YATIYOR: Direktör Ali Bey; ko-medi…
LEHÇETÜ’L HAKAYIK: Direktör Ali Bey; söz-lük; yarın mizahi bir sözlüğüdür, ilk özdeyişler kitabı olarak da kabul edilir…
MİSAFİR-İ İSTİSKAL: Direktör Ali Bey; kome-di…
SEYAHAT JURNALI: Direktör Ali Bey;  gün-lük; Türk edebiyatının batılı anlamda ilk günlük türünde eserdir…

ABDÜLHAK HAMİT TARHAN
DUHTER-İ HİNDU: Abdülhak Hamit Tarhan; mensur oyun; yazar bu oyununda uzak bir ül-kede geçen bir olayı anlatmıştır…
EŞBER: Abdülhak Hamit Tarhan; aruzla yazılan ilk manzum oyun, 1880 …
FİNTEN: Abdülhak Hamit Tarhan; mensur oyun; yazarın en başarılı oyundur; 19. yüzyıl İngiltere’nde geçen bu oyunda Macbeth’in etkisi vardır…
İÇLİ KIZ: Abdülhak Hamit Tarhan; mensur oyun…
İLHAN: Abdülhak Hamit Tarhan; manzum oyun…
LİBERTE: Abdülhak Hamit Tarhan; manzum oyun…
MECERA-YI AŞK: Abdülhak Hamit Tarhan; mensur oyun; yazarın ilk tiyatro eserdir; yazarın Tarhan’daki hayatını anlattığı bir eserdir…
NESTEREN: Abdülhak Hamit Tarhan; manzum oyun; yazar bu eserinde zalim bir hükümdara başkaldırmayı anlatır; bu eserden sonra yaza-rın Paris Büyükelçiliği'nde İkinci Kâtipliği göre-vinden alınır...
SABR U SEBAT: Abdülhak Hamit Tarhan; mensur oyun…
SARDANAPAL: Abdülhak Hamit Tarhan; manzum oyun…
TARIK YAHUT ENDÜLÜS FETHİ: Abdülhak Hamit Tarhan; mensur oyun…
TEZER: Abdülhak Hamit Tarhan; manzum oyun…
ZEYNEP: Abdülhak Hamit Tarhan; yarısı man-zum, yarısı mensur oyun…
BUNLAR O’DUR: Abdülhak Hamit Tarhan; şair bu şiirinde ölüm teması üzerinde durmuştur
DİVANELİKLERİM YAHUT BELDE: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; yazar bu şiirini Batı nazım biçimleriyle yazmıştır; şiirde yazarın Paris izlenimlerini anlatılır…
GARAM: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; şair bu şiirinde hüzünlü bir aşk hikâyesini anlatmıştır…
HACLE: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; şiirde ölüm teması ele alınmıştır…
İLHAM-I VATAN: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; şair bu şiirinde yurt sevgisini konu edinmiş-tir…
MAKBER: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; yazar bu şiirini, ilk eşi Fatma Hanım’ın Beyrut’ta ölümü üzerine yazmıştır, şiirde derin bir ölüm teması işlenmiştir; yazarın en meşhur şiiridir…
ÖLÜ: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; şiirde ölüm teması ele alınmıştır…
SAHRA: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; edebi-yatımızdaki ilk pastoral şiirdir; yazarın ilk şiiridir; yazarın bu eserinde pastoral nitelikli şiirleri var-dır; bunlar gözleme dayanmayan, kır ve köy hayatının övgüsü olan şiirleridir…
TAYFLAR GEÇİDİ: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir kitabı…
VALİDEM: Abdülhak Hamit Tarhan; şiir; ede-biyatımızdaki kafiyesiz ilk şiirdir; şair bu şiirinde annesini anlatmıştır…


RECAİZADE MAHMUT EKREM
ARABA SEVDASI: Recaizade Mahmut Ek-rem; roman; Türk edebiyatının ilk realist ( ger-çek ) romanıdır; yazar
bu romanda yanlış Batılaşma anlayışını mizahi öğelerle
gözler önüne sermektedir; romanda geçen olaylar ve karakterler bütünüyle doğal ve yer-lidir; roman, Batılaşmayı yanlış anlayan, kendi kültürüne yabancılaşmış
bir genç olan Bihruz Bey’in yaşadıklarını anlatır; yazar yanlış Batılaşmayı anlatırken Bihruz Bey’in içine düştüğü Batı hayranlığına uğruna yapılan komiklikleri anlatır…
MUHSİN BEY: Recaizade Mahmut Ekrem; hikâye…
ŞEMSA: Recaizade Mahmut Ekrem; hikâye…
AFİFE ANJELİK: Recaizade Mahmut Ekrem; tiyatro; yazarın ilk tiyatro eserdir; yazar bu ese-rinde, daha çok devrin tiyatroya olan eğilimleri dolayısıyla yazarı tarafından bu yolda denen-miş bir eserdir;  eser, edebiyat tarihimizin öncü birikimleri arasında sayılmalıdır…
ATALA: Recaizade Mahmut Ekrem; oyun; ya-zar bu eserini, Fransız yazar Chateaubriand roman türündeki eserini Türkçeye çevirerek oyun haline getirmiştir…
ÇOK BİLEN ÇOK YANILIR: Recaizade Mahmut Ekrem; tiyatro; komedi türünde yazıl-mış bir eserdir; yazar bu eserinin konusunu Binbir Gündüz Hikâyeleri’nden almıştır; eserde, kendi kazdığı kuyuya yine kendisi düşen Ma-raş kadısı Azmi Efendi'nin serüvenini anlatır…
VUSLAT: Recaizade Mahmut Ekrem; tiyatro; yazarın bu eserinde, Namık Kemal’in eseri olan “ Zavallı Çocuk “ adlı tiyatro eserinin etkisinde kaldığı görülür…
AH NEJAT: Recaizade Mahmut Ekrem; şiir; 15 yaşındayken veremden ölen oğlunun anısına kaleme aldığı şiiridir; elem ve hüznün ağır bas-tığı bir şiirdir…
NAĞME-İ SEHER: Recaizade Mahmut Ek-rem; şiir kitabı; şairin ilk şiir kitabıdır; buradaki şiirleri genellikle Divan şiirinin özelliklerini taşı-yan şiirleridir…
NİJAD EKREM: Recaizade Mahmut Ekrem; şiir kitabı; 1900'de henüz 15 yaşındayken ve-remden ölen oğlunun anısına kaleme aldığı eseridir; içinde oğlunun yazıları da vardır…
PEJMÜRDE: Recaizade Mahmut Ekrem; şiir kitabı…
YADİGÂR-I ŞEBAB: Recaizade Mahmut Ekrem; şiir kitabı; şairin Tanzimat şiiri geleneğine uygun yazdığı şiirleridir; şiirlerinde bireysel temalara yer vermiştir…
ZEMZEME 1-2-3: Recaizade Mahmut Ekrem; şiir kitabı…
TAKDİR-İ ELHAN: Recaizade Mahmut Ek-rem; eleştiri; yazarın şiirle ilgili görüşlerini yer aldığı Zemzeme adlı şiir kitabının önsözüne koyduğu eleştiri türündeki bir eserdir; yazar bu eserinde kafiyenin kulak için olduğunu savun-muştur. Buna karşılık Muallim Naci’de kafiyenin göz için olduğunu savunarak Zemzeme’ye kar-şı Demdeme’yi yazmıştır…
KUDEMADAN BİRKAÇ ŞAİR: Recaizade Mahmut Ekrem; eleştiri; biyografik bir eserdir; eserde bazı şairleri kendi kişisel duygularıyla eleştirmiştir…
ZEMZEME ÖNSÖZÜ: Recaizade Mahmut Ekrem; eleştiri…
TALİM-İ EDEBİYAT: Recaizade Mahmut Ek-rem; düzyazı; yazarın kendi hazırladığı edebi-yatla ilgili görüşlerini bir araya getirdiği bir ki-taptır; bir ders kitabıdır; öğretmenlik yaparken öğrencilerine okuttuğu bir eserdir; Yeni edebi-yatı örneklendiren bir eserdir…

SAMİPAŞAZADE SEZAİ
SERGÜZEŞT: Sami Paşazade Sezai; roman; romanın Türk edebiyatındaki önemi, romantizm akımından realizme geçişini gösteren bir eser-dir; edebiyatımızdaki ilk gerçekçi romanlardan biridir; yazar bu romanda esaret ve insan tica-reti konuşlarını eleştirmiştir; romanda, Kafkas-ya’dan kaçırılarak İstanbul’a getirilen dokuz yaşarında güzel bir Çerkez kızı olan Dilber’in yaşadığı sıkıntıları anlatır…
KÜÇÜK ŞEYLER: Sami Paşazade Sezai; hikâ-ye; edebiyatımızdaki Batılı anlamda ilk hikâye eseridir; küçük hikâye türünün ilk örneğidir; yazar bu eserini Alphonse Daudet’in etkisiyle yazmıştır…
ŞÎR: Sami Paşazade Sezai; tiyatro; üç perdelik bir oyundur…
İCLÂL: Sami Paşazade Sezai; anı; yazarın bu eserinde, yeğeni İclâl’in ölümü üzerine yazdığı mersiye, bazı nesirleri ve hatıraları vardır…
RUMUZ-UL EDEP: Sami Paşazade Sezai; anı, gezi yazısı ve söyleşi türündeki bir eserdir…


MUALLİM NACİ
ATEŞPARE: Muallim Naci; şiir kitabı…
FÜRUZAN: Muallim Naci; şiir kitabı…
SÜNBÜL: Muallim Naci; şiir kitabı…
ŞERARE: Muallim Naci; şiir kitabı…
KÖYLÜ KIZLARIN ŞARKISI: Muallim Naci; şiir; edebiyatımızda köyden söz eden ilk şiir-dir…
DEMDEME: Muallim Naci; şiir - eleştiri; Recaizade Mahmut Ekrem’in Zemzeme ve Takdir-i Elhan’daki eleştirilerine karşı yazmıştır…
ISTILAHAT-I EDEBİYE: Muallim Naci; eleştiri; edebiyatla ilgili terimlerin olduğu eleştiri türün-deki bir eserdir…
LÜGAT-I NACİ: Muallim Naci; sözlük; yazar bu eserinde, Osmanlı Türkçesine Arapça, Fars-çadan geçmiş kelimelerle Batı dillerinden geçmiş kelimeleri içinde toplamış, tamamen edebi bir lügat oluşturmuştur…
ÖMER’İN ÇOCUKLUĞU: Muallim Naci; anı; yazar bu eserinde, sekiz yaşına kadar yaşadığı günleri anlattığı bir anı kitabıdır; yazar çocuk-luk günlerini anlatırken, içinde yaşadığı toplu-mun inançları, gelenekleri, hassasiyetleri konu-sunda pek çok bilgiyi de okuruna aktarır…

NABİZADE NAZIM
HEVES ETTİM: Nabizade Nazım; şiir kitabı…
KARABİBİK: Nabizade Nazım; roman; edebi-yatımızda ilk köy romanı olarak kabul edilir; eser romandan çok uzun hikâye özelliklerine sahiptir; edebiyatımızda realizmin başarılı ör-nekleri arasında yer alır; yazar bu romanında, Antalya’nın Kaş ilçesinin Beymelik köyünde babasından kalma tarlanın dört dönümünü komşusuna satan Karabibik’in, kalan sekiz dö-nümünü de Yosturoğlu’na kaptırmamak için ortaya koyduğu çabayı anlatır…  
YADİGÂRLARIM: Nabizade Nazım; hikâ-ye…
ZAVALLI KIZ: Nabizade Nazım; hikâye…
ZEHRA: Nabizade Nazım; roman; edebiyatı-mızın ilk tezli romanıdır; ilk psikolojik roman denmesi de sayılır;
yazar romanında “ kıskançlık “ teması üzerinde durmuştur; romandaki psikolojik tahliller ve kıskançlık psikolojisinin geliştirilmesi özenle anlatılmıştır; yazar olayı ve olayın geçtiği çev-reyi realist bir biçimde anlatmıştır…


ALINTIDIR..