ADILLAR

Cümlede adların yerine geçen (kullanılan) sözcükler
Ad soylu oldukları için adın aldığı birtakım ekleri (hal, iyelik, çokluk, ilgi, eşitlik) onlar da alır.

1.KELİME DURUMUNDAKİ ADILLAR:
KİŞİ:
Kişi adlarının yerine kullanılırlar
Ben, sen, o, biz, siz, onlar, kendi
               Örn:
                               Akın bugün geldi.
     O   bugün geldi.

GÖSTERME:
Varlıkların adlarını söylemeden , onları gösterme, işaret yoluyla göstererek belirten sözcükler.
Bu,        şu,                 o,        bunlar, şunlar, onlar
(yakın) (orta uzak)  (uzak)
Varlıkların, adların gösterme yoluyla yerini tutarlar.
               Örn:
                               Kalemleri de defterlerin yanına koyun.
                                  Onları     da   şunların   yanına koyun.

Uyarı: İşaret önadları işaret adıllarıyla karıştırılmamalıdır. Çekim eki alığında veya kendilerinden sonra virgül konduğunda.
    Örn:
                Bu akşam size gelecek.
                Bu, akşam size gelecek.
                O adamı nereden tanıyorsun?
                Onu nereden tanıyorsun?

Uyarı:  “o” sözcüğü:
               Kişinin yerine geçerse kişi zamiri (O, bizi sevmez)
               Bir varlığın yerine geçerse işaret zamiri (O, tamir edilmez.)
               Bir adı gösterirse işaret sıfatı (O masayı getirin.)

BELGİSİZ:
Hangi adın yerini tuttukları açıkça belli olmayan.
“kimi, birkaçı, biri, bütünü, kimse, herkes…”
               örn:
                               birkaç öğrenci> birkaçı
                                     kadın              
                               bir adam işe başladı> biri
                                     çocuk
Birkaçı dün, bazıları bu sabah, kimi de daha önce geldi.        
Bazı insanlar>bazıları

Uyarı: Belgisiz sıfatların iyelik takısı almalarıyla belgisiz adıllar oluşur.
    Örn:
                Birisi çoğu, birçoğu…


SORU:
Soru olarak adların yerine geçen
Asıl soru adılları “kim,ne” ,
Önad olan “hangi ve kaç’’ a –ı  gelince “hangisi ve kaçı”
Ne soru adlından türemiş yer anlamlı soru zarfları (nereye, nereden, nerede) biçimine gelerek adıl olurlar.
               Örn:
                               Kimi gördün?   Hangisi senin?
                               Nereye gitti?     Kaçı benim?

2.EK DURUMUNDAKİ ADILLAR:
İYELİK
Eklendikleri varlığın kime ait olduklarını belirten eklerdir.
    Örn:
                (benim) ev-i-m         (bizim)    ev-i-miz
                (senin)   ev-i-n          (sizin)     ev-i-niz
                (onun)    ev-i             (onların) ev-leri

İLGİ ADILI “-Kİ”
-ki adın yerine geçer.
-im, -in iyelik ekleriyle birlikte kullanılır.
    Örn:
                Sizinki daha güzel bir tarlaydı.
                Ali kitabını bulamayınca sizinkini aldı. (sizin kitabı)
Uyarı: ilgi adılı –ki ile sıfat yapan –ki karıştırılmamalıdır.
    Örn:
                Duvarınki dökülmüş. (duvarın çimentosu)
                Duvardaki çimento dökülmüş.

Uyarı: “Kİ”, üç görevde kullanılır:
1. Adların yerini tutarsa adıl (zamir) görevinde
                Örn:
                               Sizinki daha güzel bir tasarıydı.
2. Adların önüne gelerek özelliklerini verirse sıfat (önad) görevinde:
                Örn:
                               Bahçedeki ağaç çiçek açmış.
3. Cümleleri bağlıyorsa bağlaç görevinde:
                Örn:
                               Buraya kadar geldi ki illa bizi görecek.