UYGUR METİNLERİ

Manici Çevreye Ait Metinler
1. Irk Bitig: Tahmini olarak 930 yılında Köktürk harfleriyle kaleme alınmıştır. Mani muhitinde yazılmış önemli bir metindir. Her biri ayrı bir fal olarak yorumlanan 65 paragraftan meydana gelmiştir. Eserde çeşitli çeşitli adetler, inanışlar ve masal unsurları da yer almakta, günlük dilin kelimeleri de bolca kullanılmaktadır.
V. Thomsen, Stein tarafından bulunan Irk Bitig’i 1912’de yayınladı.
H.Namık Orkun, Irk Bitig’i Eski Türk Yazıtları II içinde neşreder.
2. Huastuanift: Mani dinine ait uzunca bir tövbe duasıdır. Maniciliğe ait birçok kavramı içermesi bakımından önemlidir. Eserde şartlı birleşik cümleler çok sık kullanılmaktadır.
Huastuanift adlı eser 1090’da Radloff, 1911’de Le Coq, 1923’te Bang tarafından yayınlandı.
S. Himra, 1941’de Haustuanift’i; 1945’te Çeştani Bey Hikayesi’ni; 1946’da Uygurca Üç Hikâye’yi neşreder.
3. İki Yıltız Nom: Manihaizm felsefesi ile ilgili bir eserdir.
Burkancı Çevreye Ait Metinler
1. Altun Yaruk: Altın Işık mamasına gelir. Beş Balık’lı Şıngku Seti Tutung tarafından Çinceden Uygurcaya çevrilmiştir.  Tercümeden çok bir adaptasyon metin niteliğindedir. İçinde yer yer lirik bir eda taşıyan ve ağıtları andıran şiirler vardır. 10.yy’ın ilk yarısında yazıldığı tahmin edilmektedir. 17. yy’da istinsah edilmiştir. Bu eser daha çok Burkancılığın esaslarını, felsefesini ve Buda’nın menakıpnamelerini anlatır.
Radloff ve Malov tarafından 1913-1916 yıllarında Altun Yaruk neşredilir. Bu eser Malov tarafından bulunmuştur.
S. Çağatay, Aç Pars hikâyesinin de içinde bulunduğu “Altun Yaruktan İki Parça”yı neşreder.
2. Sekiz Yükmek: Sekiz yığın mamasına gelir. Dini bir eserdir. Çinceden çevrilen eser, Burkancılığa ait dini, ahlaki inanışlarla bazı bilgileri ihtiva eder. Kısa cümleleri, açık ve samimi ifadesi, zengin kelime hazinesi ile dikkate değer  bir üslubu vardır.
Toru Haneda, 1915’te Japonya’da Sekiz Yükmek’i neşretti.
Bang ve Gabain tarafından “Tukische Turfantexe” serisi başlatıldı. Bu serinin ilk beş kitabı 1929-1931 arasında çıkarıldı. Beşini ciltten sonra ekibe R.R.Arat katıldı. 6. kitap bu üçlü tarafından çıkarıldı. Sekiz Yükmek’in en iyi işlenmiş şekli bu 6. kitapta yer almaktadır.
3. Kuanşi İm Pusar: Ses İşiten İlah anlamındadır. Eserin konusu Kuanşi İm adlı bir Burkan aydının canlı varlıkların sıkışık anlarında Hızır gibi yetişerek onlara yardım etmesi ve Nirvana yolunu göstermesidir. Çinceden çevrilen eserin nerede ve kim tarafından tercüme edildiği bilinmemektedir.
Ş. Tekin, 1960’ta Erzurum’da Kuanşi İm Pusar (Ses İşiten İlah)ı neşreder.
4. İnsadi Sudur: S Tezcan tarafından işlenmiştir. Rahiplerin karşılıklı olarak birbirlerine günahlarını anlatma töreni ile ilgilidir.
5. Yitiken Sudur: 1328’de çinceden çevrilmiştir. Büyü ile ilgili bir metindir. Eser üzerinde S. Tezcan çalışlmıştır. 
6. Kşanti Kılguluk Nom Bitig: Bir günah çıkarma kitabıdır. Eser üzerinde Sema Barutçu çalışmıştır.
7. Edgi Ögli Tigin İle Ayıg Ögli Tigin: Kansu vilayetindeki bin Buda mağaralarında bulunud. 10. yy’da Çinceden Uygurcaya çevrilmiştir.
P.Pelliot, kendi bulduğu “Kalyanam Kara ve Papam Kara” adlı eseri 1914’te neşretti.
Hamilton, 1971’de PKKPK hikayesini neşreder.
HN. Orkun, PKKPK hikasinin Pelliot neşrini bazı görüşlerini de ilave ederek tercüme eder.
8. Şehzade ile Aç Pars Hikayesi: altun Yaruk içinde bulunan bir eserdir. Bu hikayede açlıktan ölmek üzre olan bir parsı kurtarmaya çalışan şehzadenin öyküsü anlatılır.
9. Dantipali Beğ Hikayesi: Altun Yaruk içinde bulunan bir hikayedir.
10. Çaştani Beğ Hikayesi: altun Yaruk içinde bulunan bir eserdir. Ülkesinde yaşayan insanlara hastalık ve bela getiren şeytanlarla mücadele eden bir insanın hikayesini anlatır. Toharcadan çevrilmiştir.
S. Himra, 1941’de Haustuanift’i; 1945’te Çeştani Bey Hikayesi’ni; 1946’da Uygurca Üç Hikâye’yi neşreder.
11. Maytrisimit: Bu eserde Maitreye Burkanın menakıpnameleri anlatılır.  Eser, ülüş adı verilen bölümlerden meydana gelir. Gerek Gabain, grekse de Şinasi Tekin, eserin bir sahne eseri olduğunu ve muhtemelen sahnelendiğini söylerler.
Gabain ve H. Scheel, tarafından Maitrismitin ;Berlin’deki yazmaları 1957’de neşredilir.
Ş. Tekin, 1976’da Ankara’da Maitrisimit’i yayınladı.
12. Hüen-Tsang’ın Biyografisi: Küentso adlı Çinli bir Burkan rahibinin 630-645 yılları arasında Türkistan üzerinden Hindistan’a yaptığı seyahati ve Çindeki hayatını anlatan bir seyahatname ve biyografidir. Şınku Şeli Tutung tarafından 10.yy’ın birinci yarısında Uygurcaya çevrilmiştir. 7. asırdaki Türk ülkeleri hakkında bilgi verdiği için önemli bir eserdir.
Gabain 1935 ve 1938’de Çin seyyahı Hüen Tsangın Biyografisi’nin Uygurca tercümelerinden bazı bölümleri yayınladı.
S. Tezcan, 1975 yılında Hüen Tsangın biyografisinin 10. bölümünü doçentlik tezi olarak işledi