Türk Edebiyatı Dönemleri

1)İSLAMİYETTEN ÖNCEKİ TÜRK EDEBİYATI
a) Sözlü Edebiyat
b) Yazılı Edebiyat
2) İSLAMİYETİN KABULÜNDEN SONRAKİ TÜRK EDEBİYATI
a) Divan Edebiyatı
b) Halk Edebiyatı
* Anonim Türk Halk Edebiyatı
* Dini-Tasavvufi Türk Halk Edebiyatı
* Âşık Tarzı Türk Halk Edebiyatı
3 ) BATI TESİRİNDEKİ TÜRK EDEBİYATI
- Tanzimat Edebiyatı
- Servet-i Fünun Edebiyatı
- Fecr-i Ati Edebiyatı
- Milli Edebiyat
- Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı
- Beş Hececiler
- Yedi Meşaleciler
- Garipçiler( Birinci Yeniciler)
- Maviciler
- Hisarcılar
- İkinci Yeniciler
- Toplumcu Gerçekçiler


İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI
Bilinmeyen bir tarihte başlamıştır. İslamiyet’in kabulüne kadar devam ede gelmiştir. Atlı- göçebe kültürünün izlerini taşımaktadır. Ölüm, yiğitlik, savaş, aşk konuları en çok işlenen konular olarak göze çarpmaktadır. İki koldan gelişmiştir.
A) SÖZLÜ EDEBİYAT
Şaman, kam, baksı, ozan adı verilen sanatçılar tarafından icra edilmiştir. Bu sanatçılar “kopuz”adı verilen bir saz aleti kullanırlardı. Doğuşu her ne kadar dini törenlere dayansa da zamanla din dışı konular da gelişmiştir.
*Hece ölçüsü kullanılmıştır.
*Aşk, doğa, ölüm konuları sık işlenmiştir.
*Anomin özellik taşımaktadır.
* Yarım kafiye kullanılmıştır.
*Koşuk, sav, sagu, destan başlıca ürünleri sayılır.
KOŞUK
Kopuz eşliğinde “sığır” denilen sürek avlarında söylenen lirik şiirlerdir. Günümüzdeki “koşma”ların ilk versiyonu sayılırlar. Kafiye şeması “aaab,cccb,dddb”şeklindedir.
SAGU
Yuğ adı verilen ölü törenlerinde ölümün acısının hafifletmek amacıyla söylenen günümüz “ağıt”larının ilk versiyonuna denir. Hece ölçüsünün 7′li-8′li parçaları sıkça kullanılmıştır.
Uyarı: Bilinen en eski sagu :”Alp er Tunga”sagusudur.
SAV
Atasözü demektir. Atasözlerimiz ilk defa “Divan-ı Lugati’t Türk”kitabında bir araya getirilmiştir.
DESTAN
Toplumu derinden etkileyen savaş, kıtlık, afet vb. olayların olağanüstülüklerle bezendirilerek anlatıldığı manzum (bazen nazım- nesir karışık)uzun hikâyelere denir.
Destanlar “Doğal-Yapay”olmak üzere ikiye ayrılır.

1) DOĞAL DESTANLAR
Gerçekte var olan herhangi bir olayın milletin dilinde yüzyıllar süren bir anlatımdan sonra bir ozan tarafından kaleme alınması sonucu oluşan destanlara denir.
Dünyadaki en önemli doğal destanlar:
Kalevala……………FİNLANDİYA
Mahabharata …… HİNT
Ramayana …………HİNT
Şant do Rölant……FRANSIZ
Nibelungen…………ALMAN
İgor…………………..RUS
Beovful………………İNGİLİZ
İliada ……………….YUNAN
Odyssa ……………..YUNAN
Şehname……………İRAN
Gılgamış……………SÜMER
Oğuz Kağan………..TÜRK
Ergenekon………….TÜRK
Manas ………………KIRGIZ

2)YAPAY DESTANLAR
Herhangi bir olaydan yola çıkarak bir ozanın destan kurallarına riayet edip oluşturduğu şiirlere denir.
•Kayıp Cennet (Milton- İngiliz Edebiyatı): İnsanın cennetten kovuluşu ve Tanrı’nın şeytanla mücadelesini anlatır.
•Kurtarılmış Kudüs (Tasso- İtalyan Edebiyatı): I. Haçlı seferinde Kudüs’ün alınışı anlatılır.)
•İlahi Komedya (Dante- İtalyan Edebiyatı): Öteki dünyaya Dante’nin yaptığı 7 günlük gezi anlatılır.
•Çılgın Orlando (Ludovico Ariosto- İtalyan Edebiyatı): Bu destanda Charlemagne döneminde Hıristiyanlar ile Müslümanlar arasında geçen savaşlar anlatılmıştır.
•Üç Şehitler Destanı (Fazıl Hüsnü Dağlarca): Kurtuluş Savaşı’ndan bazı kesitler anlatılır.
•Çanakkale Şehitlerine (Mehmet Akif):Kurtuluş Savaşı’ndan bazı kesitler anlatılır.