*Halk hikayesi anlatma ve dinleme geleneğinin tarihçesi oldukça eskidir.
*Hikaye anlatma ve dinleme türklerin 3 önemli töreninde anlatılmış olabilir
-şölen/seylan
-sığır
-yuğ
*Şölen törenlerinde,insanlar yiyecek,içecek,eğlenecek ve hoşça vakit geçirmek için hikaye anlatacak ,şiir söyleyecek,türkü çağıracaktır.
*Sürek avlarının düzenlendiği sığır törenlerindenden sonra bir akşam üzerinde ateşin etrafında toplancakalar,bir yandan
avlarını yiyip bir yandan da av hikayelerini anlatıp bunlar nesilden nesile aktarılacaktır.
*Aynı husular ölüm merasimlerrinden sonra düzenlenen yuğ törenleri için de geçerliydi.
*Bu törenlerin yöneticileri ise büyük ölçüde ozanlar,baksılart,kamlar ve şamanlardı.
*bir dönem şairliği,halk hekimliğini ve büyü işlerini yürüten bu dörtlü daha sonra kendi aralarında iş bölümü yaparak,şiir söyleme ve kopuz çalmayı ozanlara,büyü ve halk hekimliği yapmayı da kam, baksı ve,şaman'lara bırkmıştır.
*Türk kültüründe meddah hikayeleri 15 yy dan sonra görülmeye başlandı.
*meddah hikayeleri halk hikayeleri ile benzerlik göstermektedir.
*****************************************************************************************************************************************************************
MEDDAH VE HALK HİKAYELERİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER
*M. Hikayelerinin konusu gerçektir - H .hikayelerinin konusu hayali ve fantastiktir
*M. hikayesi anlatıcıları profesyoneldir - H.hikayesi anlatıcıları halk hikayecisi ,meddah ,hekatçı dediğimiz kişilerdir
*M. hikayelerinin geniş kahraman kadrosu vardır- H. hikayesi genelde iki kahraman etrafında gelişir
*M.hikayelerinde şehir kültürünün ağırlığı vardır - H hikayelerinde halk kültürünün ağırlığı vardır
*M.hikayelerinde mitolojinin izleri yok denecek kadar azdır- H.hikayeleri mitolojik yönden zengindir.
*Meddahın aksesuarı mendili ve sopasıdır - H.hikayecisinin aksesuarı sazıdır
*M.Hikayeleri genelde şiirsizdir - H.hikayeleri büyük ölçüde nazım-nesir karışıktır
*******************************************************************************************************************************************************************
* Meddah hikayeleri daha çok büyük şehirlerde daha çok cami yakınlarında ve kahvehanelerde oluşmuştur.
*F. Köprülü'ye göre meddah hikayelerine araplar'' kıssas'',acemler ise ''kıssahan'' demektedirler..
*Meddahlar halkı eğlendirmekle kalmayıp aynı zamanda psikologdurlar.padişahın sıkıntılı anlarında sarayda onu eğlendirip psikolojisini düzeltmektedir.
****İLK MEDDAH 1. Beyazıt sarayında bulunan KÖR HASAN 'dır
****SON MEDDAH ise 1973 yılında vefat eden İSMAİL DÜMBÜLLÜ'dür.
FÜTÜVVET-NAME 'de Meddahlar dörde ayrılır ve özellikleri şöyledir:
*üstün yetenek ve söz ustalığıyla HZ.Peygamberi ve Ehl-i Beyt'ini öven,onlarla ilgili hikaye ,menkıbe ve sözleri söyleyenler
-Hasan Sabit
-Mevlana Hasan Kaşi
*Büyüklerin şiirlerini ve manzum olarak yazılan sözleri okuyanlar.bunlara RAVİ denir ve meddah sayılırlar.
*meddahlığın yanında halka yararlı başka işler de yapanlar
-sakalık gibi.
*Dağınık bir takım şiirler öğrenip,kapı önlerinde okuyup dilenerek satanlar.Bunlar meddah sayılmazlar
NOT:Bu içerik www.kulturforum.biz ve AÖF Türk Dili ve Edebiyatı' nda okuyan öğrenciler için yapmış olduğumuz bir özet çalışmadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder