MASAL NEDİR?
*Halk anlatmalarının en eski türü masaldır.
*Dinleyiciyi inandırmak kaygısı olmayan,kalıplaşmış ifadeler barındıran bir türdür.
*''masal anası'' yada ''masal ninesi'' denilen kadınlar tarfından anlatılan hayal ürünü anlatmalardır.
*Masal kelimesinin aslı arapça MESEL'dir.
*100-120 yıllık geçmişi vardır
*19 yy başına kadar kıssa, dastan, hikaye diye adlandırılırdı.
*Türk dünyasında masal karşılığı olarak daha çok dört kavram kullanılır.
- Türkiye ve Balkanlar 'da ,mesel,masal,hekat,hikaye- Azerbeycan ile Kafkaslar da ,NAĞIL-Hazar Denizi'nin doğusundaki Türk ülkelerinde ,ertek,ertegi
MASALLARIN ÖZELLİKLERİ- ŞEKİL ÖZELLİKLERİ
1)Masallar bir destan ya da halk hikayesi kadar olmasa da uzun metinlerdir.
2)Masllar genellikle nesir şeklindedir.(az da olda nazım-nesir karşık olabilir)
3)maslların başında sonunda ve ortasında belli örevleri olan FORMEL,KALIP SÖZ,TEKERLEME denilen söz öbekleri vardır.Bu
formel unsurların ana sebebi anlatıcının dinleyiciyi uyarması olarak değerlendirilebilir.Ayrıca formel unsurları yerli yerinde kullanan anlatıcı iyi bir masal anlatıcısıdır.
4)Her masal bir tip olarak kabul edeilir.
5)Masalların dili, anlatıldığı yörenin ve kaynak anlatıcının dilidir.
6)Bir masal metni içerisinde halk edebiyatının diğer türlerinden örneklere rastlanabilir.(efsane fıkra mani türkü bilmece dua vs..)
-İÇERİK ÖZELLİKLERİ
1)Masallar olağanüstükler üzerine kurulmuştur.
- tayy-i zaman tayy-i mekan
- şekil değiştirme
- öldükten sonra dirilme motifi
- hasta ve yaralı kahramanların halk Hekimi tarafından iyileştirilmesi(ağaç yaprağıyla tedavi ,aslan sütüyle tedavi vs.)
2)Masalın kahramanları da olaganüstü özelliklere sahiptir.ayrıca kahraman olarak insanların dışında cinler, periler, hayvalar
bitkiler ,eşyalar ve soyut kavramlar da rastlanır
3)Masalların eşya ve aletleri de olağanüstülükler gösterir.hemen hemen bütün eşyalar büyü ile değişebilmektedir..
4)Masllarda zaman geçmiş zamandır
5)Masallarda soru cevap ,tasvir ve tekrar yolu ile anlatım tarzlarının özelliklerini bulabiliriz.
6)Masalların olayları masal ülkesi denen yerlerde geçer.
*Bu yerlerden en önemlisi olan Kaf Dağı 'na çıkabilen kahramalar hz süleyman,Hz Hamza,Hz Ali dir..
7)Masal kahramanlarının dua ve bedduaları gerçekleşebilir.
8) Türk masllarında herkesin duası kabul olmaz.Daha çok pir,derviş,hızır yaşlı bir adam vb lerinin duası kabul olur
9)Türk masallarında sembollerin önemli bir yeri vardır.
-evlenme arzusu için karpuz göderme
-ölüm sembolü kanlı gömlek
-ölüm sembolü kanlı bıçak
10)Türk masallarında çeşitli formel usurlar arasında değerlendirilien ;3, 7 ve 40 sayıları
-üç gün üç gece
-kır gün kırk gece
-yedi gün yedi gece vs.. gibi
11)masal kahramanlarının bazıları sembolik tiplerdir ve karakteristik özellik gösterir.
12)kahramanlar genelde olağanüstü yardımcılarının çabalarıyla başarıya ulaşır.
--sihirli halı,sihirli lamba,sihrili sofra vs.
13)bütün masallarda dinleyiciyi iyiye, güzele ,doğruya , çalışkanlığa sevk eden mesajlar verilir.
14)masalların konusu bazen olağanüstü bazen gerçek hayattan izler taşır.
15)masallarda analtıcının durumuna göre dini inanışla ilgili bilgilerde verilir.
16)bir masalda anlatıldığı bölgenin ültür ve halk bilimi özelliğine rastlanır.
DİĞER ÖZELLİKLERİ
-masal özel anlatıcılar tarfından anlatılır.masal anlatma kadınlara özgüdür.
-Ziya Gökalp' in ifadesiyle masalcılık anadan kıza, destancılık badan oğula geçer.
- Masallar uluslararası olma özelliği ile destan ve halk hikayelerinden ayrılır
-masallarda karşılaştığımız ancak modern dünyanın çok sonra keşfettiği şeyler vardır.
*uçan at,sihirli kü,sihrili seccade,açıl susam açıl vs..
- Türk masallarında zorluk çekmeden, bir hüner göstermeden, kişiliğini ıspat etmeden mutluluğa erişmek mümkün değildir..
MASALLARIN KÖKENİMasalların kökeni ile ilgili ortaya atılmış bazı görüşler vardır.bunlar şöyledir:
**Mitolojik görüş / Tarih öncesi görüş / Kablettarih nazariyesi
- Bu görüşe göre masalların kaynağı mitolojidir.
- G.hunt a göre ,hint mitolojisi dir.
- Bu görüşün temelini atanlar arasında
G.GRİMM
Dasent
Max Müller
Gorge Cox vb dir.
** Tarihi görüş / Hindoloji okulu / Tarihi nazriye
- buna göre masalların çıkş yeri Hindistan 'dır
-ünlü hint masal kitapları masalların kaynağını oluşturur.
-masalların Hindistan' da doğduğu ve Avrupa 'ya yayıldığı düşünülmektedir.
- bu görüşün savunucuları:
S.de Sacy
T.Benfey
H. Gidoz
J.Bediler
**Etnografik görüş / Antropoloji okulu / Etnografik Nazariye
-Bu görüşe göre masalın mitoloji yada pançatantra(hint masal kitabı) ile ilgisi yoktur.
-masallar doğrudan doğruya gerçek hayatın artıklarıdır.
- geçmişe ve dönemine ait kültürün izlerini taşır.
-masalların tek kaynağı yoktur.
*Dinleyiciyi inandırmak kaygısı olmayan,kalıplaşmış ifadeler barındıran bir türdür.
*''masal anası'' yada ''masal ninesi'' denilen kadınlar tarfından anlatılan hayal ürünü anlatmalardır.
*Masal kelimesinin aslı arapça MESEL'dir.
*100-120 yıllık geçmişi vardır
*19 yy başına kadar kıssa, dastan, hikaye diye adlandırılırdı.
*Türk dünyasında masal karşılığı olarak daha çok dört kavram kullanılır.
- Türkiye ve Balkanlar 'da ,mesel,masal,hekat,hikaye- Azerbeycan ile Kafkaslar da ,NAĞIL-Hazar Denizi'nin doğusundaki Türk ülkelerinde ,ertek,ertegi
MASALLARIN ÖZELLİKLERİ- ŞEKİL ÖZELLİKLERİ
1)Masallar bir destan ya da halk hikayesi kadar olmasa da uzun metinlerdir.
2)Masllar genellikle nesir şeklindedir.(az da olda nazım-nesir karşık olabilir)
3)maslların başında sonunda ve ortasında belli örevleri olan FORMEL,KALIP SÖZ,TEKERLEME denilen söz öbekleri vardır.Bu
formel unsurların ana sebebi anlatıcının dinleyiciyi uyarması olarak değerlendirilebilir.Ayrıca formel unsurları yerli yerinde kullanan anlatıcı iyi bir masal anlatıcısıdır.
4)Her masal bir tip olarak kabul edeilir.
5)Masalların dili, anlatıldığı yörenin ve kaynak anlatıcının dilidir.
6)Bir masal metni içerisinde halk edebiyatının diğer türlerinden örneklere rastlanabilir.(efsane fıkra mani türkü bilmece dua vs..)
-İÇERİK ÖZELLİKLERİ
1)Masallar olağanüstükler üzerine kurulmuştur.
- tayy-i zaman tayy-i mekan
- şekil değiştirme
- öldükten sonra dirilme motifi
- hasta ve yaralı kahramanların halk Hekimi tarafından iyileştirilmesi(ağaç yaprağıyla tedavi ,aslan sütüyle tedavi vs.)
2)Masalın kahramanları da olaganüstü özelliklere sahiptir.ayrıca kahraman olarak insanların dışında cinler, periler, hayvalar
bitkiler ,eşyalar ve soyut kavramlar da rastlanır
3)Masalların eşya ve aletleri de olağanüstülükler gösterir.hemen hemen bütün eşyalar büyü ile değişebilmektedir..
4)Masllarda zaman geçmiş zamandır
5)Masallarda soru cevap ,tasvir ve tekrar yolu ile anlatım tarzlarının özelliklerini bulabiliriz.
6)Masalların olayları masal ülkesi denen yerlerde geçer.
*Bu yerlerden en önemlisi olan Kaf Dağı 'na çıkabilen kahramalar hz süleyman,Hz Hamza,Hz Ali dir..
7)Masal kahramanlarının dua ve bedduaları gerçekleşebilir.
8) Türk masllarında herkesin duası kabul olmaz.Daha çok pir,derviş,hızır yaşlı bir adam vb lerinin duası kabul olur
9)Türk masallarında sembollerin önemli bir yeri vardır.
-evlenme arzusu için karpuz göderme
-ölüm sembolü kanlı gömlek
-ölüm sembolü kanlı bıçak
10)Türk masallarında çeşitli formel usurlar arasında değerlendirilien ;3, 7 ve 40 sayıları
-üç gün üç gece
-kır gün kırk gece
-yedi gün yedi gece vs.. gibi
11)masal kahramanlarının bazıları sembolik tiplerdir ve karakteristik özellik gösterir.
12)kahramanlar genelde olağanüstü yardımcılarının çabalarıyla başarıya ulaşır.
--sihirli halı,sihirli lamba,sihrili sofra vs.
13)bütün masallarda dinleyiciyi iyiye, güzele ,doğruya , çalışkanlığa sevk eden mesajlar verilir.
14)masalların konusu bazen olağanüstü bazen gerçek hayattan izler taşır.
15)masallarda analtıcının durumuna göre dini inanışla ilgili bilgilerde verilir.
16)bir masalda anlatıldığı bölgenin ültür ve halk bilimi özelliğine rastlanır.
DİĞER ÖZELLİKLERİ
-masal özel anlatıcılar tarfından anlatılır.masal anlatma kadınlara özgüdür.
-Ziya Gökalp' in ifadesiyle masalcılık anadan kıza, destancılık badan oğula geçer.
- Masallar uluslararası olma özelliği ile destan ve halk hikayelerinden ayrılır
-masallarda karşılaştığımız ancak modern dünyanın çok sonra keşfettiği şeyler vardır.
*uçan at,sihirli kü,sihrili seccade,açıl susam açıl vs..
- Türk masallarında zorluk çekmeden, bir hüner göstermeden, kişiliğini ıspat etmeden mutluluğa erişmek mümkün değildir..
MASALLARIN KÖKENİMasalların kökeni ile ilgili ortaya atılmış bazı görüşler vardır.bunlar şöyledir:
**Mitolojik görüş / Tarih öncesi görüş / Kablettarih nazariyesi
- Bu görüşe göre masalların kaynağı mitolojidir.
- G.hunt a göre ,hint mitolojisi dir.
- Bu görüşün temelini atanlar arasında
G.GRİMM
Dasent
Max Müller
Gorge Cox vb dir.
** Tarihi görüş / Hindoloji okulu / Tarihi nazriye
- buna göre masalların çıkş yeri Hindistan 'dır
-ünlü hint masal kitapları masalların kaynağını oluşturur.
-masalların Hindistan' da doğduğu ve Avrupa 'ya yayıldığı düşünülmektedir.
- bu görüşün savunucuları:
S.de Sacy
T.Benfey
H. Gidoz
J.Bediler
**Etnografik görüş / Antropoloji okulu / Etnografik Nazariye
-Bu görüşe göre masalın mitoloji yada pançatantra(hint masal kitabı) ile ilgisi yoktur.
-masallar doğrudan doğruya gerçek hayatın artıklarıdır.
- geçmişe ve dönemine ait kültürün izlerini taşır.
-masalların tek kaynağı yoktur.
1 yorum:
Çocukların gelişim süreclerine olumlu yönde etki edebilecek eğitici masallar okumaya gayret gösterelim. Masalları çocuk gelişimi için çok önemli olduğu bir çok araştırmada kanıtlanmış. Yıllardan beri var olan masalların günümüze kadar gelmesi de bu olayı destekleyen bir durumdur. Yazınız ve emeğiniz için teşekkür ederim.
Yorum Gönder