*iki önemli yazması vardır.Almanya nın dresden şehri ve Vatikan dadır.
*Dresden nüshasını Fleischer bulmuştur.Ama onu bilim dünyasına tanıtan H.F.von Diez.dir
*vatikan nüshasını Ettore Rossi tanıtmıştır.
*hikayelerinde oğuzların kendi aralarındaki mücedeleler anlatılmaktadır.
*Dede korkut hikayelerinin kahramanı Dede korkut Kızılorda lıdır.mezarı siderya ırmağı nın kenarındadır.
*Demirkapı Derbentliler ve Bayburt ili Dede korkut a sahip çıkmaktadır..
*Dede korkut hikayeleri 9 ve 11 yy larda oluşmuş ama 15 yy sonunda adını bilmediğimiz biri tarfından yazıya geçirilmişitr.
*Hikayeler hanlar hanı Bayındır han veya Salur kazan ın verdiği ziyafetle başlar
*hikayenin geçtiği coğrafi alan Hazar denizinin doğusu ve batısıdır..adı konulmasa da bir Oğuz ülkesidir..
*HİKAYE İÇERİĞİ VE OLAYLARI
-Oğuz beyleri müslümandır..sefere çıkmadan iki, rekat namaz kılar
-alınan kaleler mescide çevrilir
-keşişler öldürülüp ezan okutulur.
-4 büyük melekten bahsedilir
- hz musa ve hz muhammed den bahsedilir
-3 halife ve kur an ı kerim den sözedilir.
- bütün bunlara rağman içki içerler
-kafir kızlara kadeh sundurulur.
-at eti yerler ve kımız içerler
-hatta Deli dumrul Allah ile savaşmak ister
-hikayelerde aile çok sağlamdır.
-tek eşle evlilik vardır.
-Oğuz beyleri kadınlara saygılıdır..
-alp tipi evlilik vardır
- iki yüzlülük yoktur.
-anneye çok değer verilir.
-tercih edeilen çocuk erkektir.
-hayat tarzı göçebedir
-hikayelerde kopuz ve davul dan söz edilir.
-hatta kopuz oğuzlarda tanınma işaretidir.
-hikayelerde tabiat canlıdır.Heybetli ,hırçın, dağlar geçit vermez.
-hikayede dağlar ve sular ile konuşulmuş
-hemen her hikayede ava çıkılır.
* Türklerin doğum,evlenme,ölüm adetleri , antları ,çocuk oyunları ,halk hekimliği,halk baytarlığı v.b konulrada ilk kaynak
Dede Korkut hikayeleridir..
*Yine türk aşıklık geelneğinin kökeni hakkında bilgi veren en önemli kaynaktır..
*Halk mutfağıyla ilgili bilgiler yine bu eserde vardır.
*DEDE KORKUT HİKAYELRİ HAKKINDA BİLİMSEL ÇALIŞMA YAPANLAR
*Kilisli rıfat
*Orhan şaik Gökyay
*Muharrem Ergin
*Saim Sakaoğlu
*Osman fikri Sertkaya
*Semih tezcan
*Dursun Yıldırım
*Keriman Üstünova
*Güllü Yoloğlu
*Ali Duymaz
TARİHİ KAYNAKLARDA DEDE KORKUT HİKAYELERİ
*Camiüt- tevarih
*Dürerüt -tican
*Selçukname
*Hazihi er risaleti
*tarihi ali selçuk
*Cam-i cemayin
*Nesaimül -mahabbe
*Tevarih-i cedid-i mir at-i cihan
*şerefname
*Edirneli ruhi
*şecere-i terakime
*Tarihi dost sultan
*seyahatname
*Tuhfetu s surur
*leyla-mecnun
*adam olearius
YAŞAYAN DEDE KORKUT HİKAYELERİ
*Hazar denizi nin doğusu ve batısında BAMSI BEYREK, TEPEGÖZ VE DELİ DUMRUL hikayeleri
BAMSI BEYREK:*Coğrafyamızda bilinen adları şöyledir:
-bay barı , ak kavak kızı, bey böbrek,babörek,bolbörek,bayram bey..
*Aynı hikayenin hazar denizinin doğusundaki isimleri şöyledir:
-alpamış,alıpmanaş,alpamışka
*Bamsı beyrek ile benzerlik gösteren halk hikaye ise Aşık Garip tir.
*Dede korkut hikayeleri ile halk hikayeleri arasındaki bir başka benzelik ise Kan Turalı hikayesidir.
* Aynı şekilde şah ismail hikayesi de Balkanlarda TEPEGÖZ, Azerbeycanda KELLEGÖZ,hazar denizi doğusunda YEKEKÖZ olarak bilinir.
DEDE KORKUT HİKAYELERİ İLE HALK HİKAYELERİ ARASINDAKİ BENZERLİKLER
*İkisi de nazım-nesir karışımıdır.
- halk hikayeleri hece vezni ile yazılırken dede korkut hikayelerinde serbest vezin kullanılır.
*konu ve motif itibariyle benzerdir.
- MOTİFLER:
*Kırk ince belli kız
*kül tepeçük olmaz,güyegü oğul olmaz
*At ayağı külüg ozan dili çavük olur
*Av avladılar kuş kuşladılar (Arsahan, Kars , Iğdır yörelerinde karşımıza çıkar)
*Açların doyurulması çıplakların giydirilmesi
- Aşık şevki Halıcı tarafından anlatılan Kerem ile Aslı hikayesinde
- Aşık İlyas Kaya tarafından anlatılan Latif şah hikayesi
-Celali Mehmet Bey hikayesi
*Deliler: Deli Dumrul ,Deli dündar ,Deli karçar
*Yas Adetleri: karalar giyme,böğüre böğüre ağlama
*Antlar:kız ve erkek kahramanın uyuma saatinde araya kılç koyup yatması (Şah ismail,Kirmanşah,Yaralı Mahmut)
*İnsan başından kale yapma: (Şah ismail,Kirmanşah,Yaralı Mahmut)
*Çocuksuzluk:Dirse han oğlu Boğaç Hikayesi 'nde,Kam püre 'nin oğlu Bamsı beyrek hikayesi'
NOT:Bu içerik http://www.kulturforum.biz/ ve AÖF Türk Dili ve Edebiyatı' nda okuyan öğrenciler için yapmış olduğumuz bir özet çalışmadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder