Ural-Altay dil ailesinin varlığı ,bugün için hala kesinleşmediğinden bir teori konumundadır.Bu alanda çalışan ilk kişi olarak İsveçli subay Philipp Johann Tabbert von Strahlenberg gösterilir.
Strahlenberg İsveç ile Rusya arasında gerçekleşen Poltava savaşında Rusya eline esir düşmüştür.Sürgünde bulunduğu yıllarda Rus Çarı'na takdim ettiği ''Sibirya ve Orta Asya '' haritası ile dikkat çekmiştir.Edindiği gözlemlere dayanarak hazırladığı ''Asya ve Avrupa'nın kuzey ve Doğu kısımları''kitabının 13.bölümünde Türklerden kalma mezar taşları ve yazıtlardan söz etmektedir.Bu yazıtlar yenisey yazıtları olarak tanınır.
*Yenisey yazıtları hakkında ilk bilgileri vermesi açısından Strahlenberg ve eseri önemlidir.
Strahlenberg'in eseri Messerschmidt'in notlarından önce yayınlandığı iin ona bu sıfatı kazandırmıştır.Halbuki Messerschmidt'in ''Sibirya boyunca keşif seyahati'' notlarında yenisey yazıtları hakkında ilk bilgiler verilmiştir.
Aslında Yenisey yazıtlarının varlığı 13.yy'dan beri bilinmekteydi.İlhanlı tarihçisi Alaüddin Ata Melik Cüveyni ''Tarih-i cihan-güşa'' adlı eserinde Orhun harflerıyle kayalara kazınmış Türk kitabelerinden bahseder.
İlk orhun abidesini Rus sefer heyetının basındakı Nikolay Mihayloviç Yadrintsev bulmuştur.Bulduğu yazılı taş Köktürk Prensi Köl Tigin adına dikilmiştir.Buna 1 km mesafede bulunan ikinci abide ise 2.Köktürk Devleti imparatoru Bilge Kağan adına dikilmiştir.
Tonyukuk abidesi ise 1897yılında Költigin ve Bilgekagan abidelerinin 360km doğusunda Yelizaventa Klements tarafından bulunmuştur.